BaRD_1930_HairyPeople_flk

Вернуться к списку текстов

Былыр биир ыттаак киһи һиргэ барбыт.
Bɨlɨr biːr ɨttaːk kihi hirge barbɨt.
В старину один человек поехал на собаках в тундру.
 
Бу баран иһэн улакан багайы киһи һуолун каарга көрбүт.
Bu baran ihen ulakan bagajɨ kihi hu͡olun kaːrga körbüt.
По дороге он увидел на снегу следы огромного человека.
 
һуола улакана түргэ һуолун курдук эбит.
Hu͡ola ulakana türge hu͡olun kurduk ebit.
Величина следа была со след щита для укрытия при охоте.
 
Баа көрөөччү киһи һиҥил эбит, тугу даа һоччо куттаммат.
Baː köröːččü kihi hiŋil ebit, tugu daː hoččo kuttammat.
Тот человек, увидевший [след], молодой был и не очень боязливый.
 
Һол эрээри кини дьулайбыт күнүс барыагын.
Hol ereːri kini dʼulajbɨt künüs barɨ͡agɨn.
Но все-таки он не решился поехать [по следу] днем.
 
Киэһэ буоларын кэтэспит олороорон.
Ki͡ehe bu͡olarɨn ketespit oloroːron.
Стал дожидаться вечерней поры.
 
Бу киэһэ буолбутугар ытыгар олорон һуолу батан барар.
Bu ki͡ehe bu͡olbutugar ɨtɨgar oloron hu͡olu batan barar.
Когда наступил вечер, сев на собачьи нарты, поехал по следу.
 
Баа улакан дьон һуоллара элбээн барбыт.
Baː ulakan dʼon hu͡ollara elbeːn barbɨt.
Следов огромных людей стало больше.
 
Улакан багайы балагаҥҥа тийбит.
Ulakan bagajɨ balagaŋŋa tijbit.
Подъехал к громадной юрте.
 
Улакан мийээ һэтиилэр туралларын көрбүт.
Ulakan mijeː hetiːler turallarɨn körbüt.
Увидел: стоят очень большие [грузовые] нарты.
 
Ыттарын төннөр һуолун диэг туруоран баран кэлээччи киһи балаган үрдүгэр таксыбыт, таксан үөлэскэ өҥөйөн көрбүтэ, уоттара умуллубут, чого эрэ кытара һытар.
ɨttarɨn tönnör hu͡olun di͡eg turu͡oran baran keleːčči kihi balagan ürdüger taksɨbɨt, taksan ü͡öleske öŋöjön körbüte, u͡ottara umullubut, čogo ere kɨtara hɨtar.
Поставив собак мордами в обратную сторону, пришедший человек взобрался на балаган, поднявшись, заглянул в дымоход: огонь в их очаге потух, только угольки краснеют.
 
Арай истибитэ биир киһи олоҥколуур быһыылаак.
Araj istibite biːr kihi oloŋkoluːr bɨhɨːlaːk.
Вдруг слышит, один человек сказывает, кажется, олонгко.
 
— Маган ыраактаагы дьонноро бааллар үһү, — диэн кэпсиир эбит бу олоҥкоһут.
"Magan ɨraːktaːgɨ dʼonnoro baːllar ühü", di͡en kepsiːr ebit bu oloŋkohut.
"Есть, говорят, белого царя люди", сказывает, оказывается, этот рассказчик.
 
Ол маган ыраактаагы дьонноро биир тугут тириититтэн таҥналлар, биир тугут буутун иккитэ күөстэнэллэр үһү, — диир.
"Ol magan ɨraːktaːgɨ dʼonnoro biːr tugut tiriːtitten taŋnallar, biːr tugut buːtun ikkite kü͡östeneller ühü", diːr.
"Того белого царя человек одевается в шкуру одного олененка, из задней ноги оленя варят два обеда, говорят", так сказывает.
 
Маныага истээччилэрэ күлэллэр:
Manɨ͡aga isteːččilere küleller:
Тут слушатели смеются:
 
— Дьэ эриэккэс дээ дьон эбиттэр, — диэн.
"Dʼe eri͡ekkes deː dʼon ebitter", di͡en.
"Вот ведь удивительные люди", говорят.
 
Маны истэн баа киһи һүрдээктик көрүөн багарбыт.
Manɨ isten baː kihi hürdeːktik körü͡ön bagarbɨt.
Услышав это, человек тот очень захотел увидеть [их].
 
Былыргы киһиэкэ кататын гытта бииргэ баар буолааччы эмэк мас дуу, һигирии дуу.
Bɨlɨrgɨ kihi͡eke katatɨn gɨtta biːrge baːr bu͡olaːččɨ emek mas duː, higiriː duː.
В старину обычно человек носил вместе с огнивом гнилушку или сухие стружки из тальника.
 
Манан кыымы күөдьүтэн уматаллар.
Manan kɨːmɨ kü͡ödʼüten umatallar.
Ими разжигали от искорки огонь.
 
Баа киһиэхэ һигирии баар эбит.
Baː kihi͡eke higiriː baːr ebit.
У того человека были сухие стружки.
 
Онтун убатан үөлэһинэн быракпыт, һигириитэ чокко түһэн эмискэ күлүбүр гыммыт, онно көрбүтэ уот иннитигэр биир киһи олоҥколуу олорор эбит.
Ontun ubatan ü͡ölehinen bɨrakpɨt, higiriːte čokko tühen emiske külübür gɨmmɨt, onno körbüte u͡ot innitiger biːr kihi oloŋkoluː oloror ebit.
Подпалив это, бросил в дымоход, упав на уголек, [они] неожиданно вспыхнули, тут он увидел, [что] перед очагом один человек сидит и сказывает олонгко.
 
Бу киһи һыгынньак буолан баран барыта түү эбит.
Bu kihi hɨgɨnnʼak bu͡olan baran barɨta tüː ebit.
Тот человек сидел голым, но весь был покрыт волосами.
 
Маны көрөр дьэ баа киһи ойо ыстанар, ыттарын һыргатыгар олорор даа барар диэкки буолар.
Manɨ körör dʼe baː kihi ojo ɨstanar, ɨttarɨn hɨrgatɨgar oloror daː barar di͡ekki bu͡olar.
Как только увидел это, тот человек спрыгнул [с балагана], сел на собачьи нарты и помчался прочь.
 
Кэннин диэг кайыспыта биир түүлээк киһи һитэн иһэр эбит, һитэн һыргатын кэнники атагыттан ылбыта, ол кэнниги атага баа түүлээк киһи илиитигэр каалбыт.
Kennin di͡eg kajɨspɨta biːr tüːleːk kihi hiten iher ebit, hiten hɨrgatɨn kenniki atagɨttan ɨlbɨta, ol kennigi ataga baː tüːleːk kihi iliːtiger kaːlbɨt.
Оглянулся назад — один волосатый человек догоняет его, догнав, схватил за задние копылья нарты, те задние копылья остались в руке волосатого человека.
 
Ол ылааччы киһи үөгүлээбит:
Ol ɨlaːččɨ kihi ü͡ögüleːbit:
Тот человек, выдернувший [копылья], прокричал:
 
— Маган ыраактаагы дьонноро, төннөр буолаайагыт, биһиги бэйэбитин һурак ыытары һөбүлээбэт буолабыт.
"Magan ɨraːktaːgɨ dʼonnoro, tönnör bu͡olaːjagɨt, bihigi bejebitin hurak ɨːtarɨ höbüleːbet bu͡olabɨt.
"Люди белого паря, не смейте возвращаться, мы не хотим, чтобы слух о нас разнесся по свету.
 
Аны ким эмэ биһиги диэг кэлиэ даа, биһиги төннөрүөкпүт һуога! — диэбит.
Anɨ kim eme bihigi di͡eg keli͡e daː, bihigi tönnörü͡ökpüt hu͡oga", di͡ebit.
Впредь, если кто-нибудь приедет в нашу сторону, мы обратно не отпустим!", сказал.
 

Вернуться к началу текста

Вернуться к списку текстов