BaRD_1931_OldManHaresPolarFoxes_flk

Вернуться к списку текстов

Былыр биир киһи олорбут.
Bɨlɨr biːr kihi olorbut.
Жил в старину один человек.
 
Бу киһи һанаабыт:
Bu kihi hanaːbɨt:
Этот человек задумал:
 
"Кырсаны барытын, ускааны барытын өлөрөн кээһиэккэ, биири да ордорумаа", — диэбит.
"Kɨrsanɨ barɨtɨn, uskaːnɨ barɨtɨn ölörön keːhi͡ekke, biːri da ordorumaː", di͡ebit.
"Всех песцов, всех зайцев перебью, ни одного не оставлю", сказал.
 
Уолугар эппит:
U͡olugar eppit:
Сыну сказал:
 
"Мин ыалдьыбыт буолуум, он бараҥҥын ускаан ойунун эгэль.
"Min ɨ͡aldʼɨbɨt bu͡oluːm, on baraŋŋɨn uskaːn ojunun egelʼ.
"Я притворюсь больным, а ты пойди приведи заячьего шамана.
 
Онтон киниэхэ лөчүөгүнэн бары ускааны үүрэн эгэл".
Onton kini͡eke löčü͡ögünen barɨ uskaːnɨ üːren egel."
А к нему в качестве дьячков пригони всех зайцев".
 
Уола барбыта биир ускаан олорор.
U͡ola barbɨta biːr uskaːn oloror.
Парень пошел, [видит:] один заяц сидит.
 
— Дьэ кайа, ойуҥҥут каннаный? — диир.
"Dʼe kaja, ojuŋŋut kannanɨj", diːr.
"Ну-ка, где ваш шаман?", говорит.
 
— Онно баар, — диэн ыйан биэрэр.
"Onno baːr", di͡en ɨjan bi͡erer.
"Там он," говорит заяц и показывает.
 
Баран:
Baran:
Идёт [к нему].
 
— Дьэ абыраа, — диир, — агам өлөөрү ыҥыртарда, көмөлөһөн көр, — диир.
"Dʼe abɨraː", diːr, "agam ölöːrü ɨŋɨrtarda, kömölöhön kör", diːr.
"Ну, выручай," говорит, "отец умирает, зовет, попробуй помочь," говорит.
 
Бу бириэмэгэ этэр каалааччы киһи эмээксинигэр:
Bu biri͡emege eter kaːlaːččɨ kihi emeːksiniger:
В это время оставшийся [дома] человек говорит своей старухе:
 
— Мунньуһуннактарына эн ааҥҥын баттатан кээһээр, — диир.
"Munnʼuhunnaktarɨna en aːŋŋɨn battatan keːheːr", diːr.
"Как соберутся, ты дверь заложи," говорит.
 
Ойуннара кэлэн, ускаан бөгөнү лөчүөгүнэн эгэлэр.
Ojunnara kelen, uskaːn bögönü löčü͡ögünen egeler.
Приходит шаман, с собой приводит великое множество зайцев в качестве помощников.
 
Бу эгэлэн кыырардагына эмээксин ааны баттатар, онтон ыалдьааччы буолбут:
Bu egelen kɨːrardagɨna emeːksin aːnɨ battatar, onton ɨ͡aldʼaːččɨ bu͡olbut:
Когда он, приведя их, начал камлать, старуха заложила дверь, а притворившийся больным [сказал]:
 
"Олдоонно!" — диэбит.
"Oldoːnno", di͡ebit.
"Крюк подай!", сказал.
 
Эмээксин олдоону биэрбит.
Emeːksin oldoːnu bi͡erbit.
Старуха подала крюк.
 
Дьэ онон тура эккирээн огонньор дьэ ускааннары өлөртөөбүт ээт.
Dʼe onon tura ekkireːn ogonnʼor dʼe uskaːnnarɨ ölörtöːbüt eːt.
Тут же вскочив, старик начал убивать зайцев.
 
Ойуннарын оксоору гыммыта, үөлэһинэн ойон куоппут, олдоонунан кулгаагын төбөтүн эрэ оксубут.
Ojunnarɨn oksoːru gɨmmɨta, ü͡ölehinen ojon ku͡opput, oldoːnunan kulgaːgɨn töbötün ere oksubut.
Хотел ударить и шамана, но тот, выскочив в дымоход, убежал, крюком только кончики ушей задело.
 
Ол коруота биһиллибититтэн ускаан кулгаагын төбөтө кара.
Ol koru͡ota bihillibititten uskaːn kulgaːgɨn töbötö kara.
От копоти на крюке кончики ушей у зайца черные.
 
Онтон эмиэ ыалдьыбыта буолан кырса ойунун ыҥыттарбыт.
Onton emi͡e ɨ͡aldʼɨbɨta bu͡olan kɨrsa ojunun ɨŋɨttarbɨt.
После этого [старик], опять притворившись больным, шамана песцов позвал.
 
Элбэк кырсаны ыҥырыагын куттаммыт, тиистээктэр диэн.
Elbek kɨrsanɨ ɨŋɨrɨ͡agɨn kuttammɨt, tiːsteːkter di͡en.
Много песцов позвать побоялся: мол, все зубастые.
 
"Ойуннарын өлөрдөкпүнэ бэйэлэрэ да көмүскүүр киһитэ һуох өлүөктэрэ", — диэбит.
"Ojunnarɨn ölördökpüne bejelere da kömüsküːr kihite hu͡ok ölü͡öktere", di͡ebit.
"Если убью их шамана, они без защитника сами пропадут", сказал.
 
Кырсатын ойунун олдоонунан оксон кутуругун төбөтүн эрэ таппыт.
Kɨrsatɨn ojunun oldoːnunan okson kuturugun töbötün ere tappɨt.
Ударив шамана песцов крюком, только кончик хвоста задел.
 
Ол иһин олдоон коруотуттан кырса коболоок буолбут кутуругун төбөтүгэр.
Ol ihin oldoːn koru͡otuttan kɨrsa koboloːk bu͡olbut kuturugun töbötüger.
Потому от копоти на крюке у песца на кончике хвоста появилась [черная] кисточка.
 
Бугурдук буолбутун гэннэ таҥара көрсүбүт ол киһини.
Bugurduk bu͡olbutun genne taŋara körsübüt ol kihini.
После того как все это случилось, бог встретил того человека.
 
"Итини оҥостубут айыыгар, — диэбит, — эн быһыыҥ олоҥко курдук өс буоллун, — диэбит.
"Itini oŋostubut ajɨːgar", di͡ebit, "en bɨhɨːŋ oloŋko kurduk ös bu͡ollun", di͡ebit.
"За содеянный грех," сказал, "пусть твой проступок станет притчей, как [в] олонгко", — сказал.
 
— Бэйэҥ буоллагына кукаакы көтөр буола һылдьан аһылыктанар буол", — диэбит.
"Bejeŋ bu͡ollagɨna kukaːkɨ kötör bu͡ola hɨldʼan ahɨlɨktanar bu͡ol", di͡ebit.
"А сам ты, превратившись в сойку, только тухлым [мясом] питайся", сказал.
 
Ол иһин кукаакы паас мэҥиэтин һии һылдьар.
Ol ihin kukaːkɨ paːs meŋi͡etin hiː hɨldʼar.
Поэтому сойка поедает приманку из пастей [для песцов].
 

Вернуться к началу текста

Вернуться к списку текстов