| Былыр биир киһи олорбут. |
| Bɨlɨr biːr kihi olorbut. |
| Жил в старину один человек. |
|
|
| Бу киһи һанаабыт: |
| Bu kihi hanaːbɨt: |
| Этот человек задумал: |
|
|
| "Кырсаны барытын, ускааны барытын өлөрөн кээһиэккэ, биири да ордорумаа", — диэбит. |
| "Kɨrsanɨ barɨtɨn, uskaːnɨ barɨtɨn ölörön keːhi͡ekke, biːri da ordorumaː", di͡ebit. |
| "Всех песцов, всех зайцев перебью, ни одного не оставлю", сказал. |
|
|
| Уолугар эппит: |
| U͡olugar eppit: |
| Сыну сказал: |
|
|
| "Мин ыалдьыбыт буолуум, он бараҥҥын ускаан ойунун эгэль. |
| "Min ɨ͡aldʼɨbɨt bu͡oluːm, on baraŋŋɨn uskaːn ojunun egelʼ. |
| "Я притворюсь больным, а ты пойди приведи заячьего шамана. |
|
|
| Онтон киниэхэ лөчүөгүнэн бары ускааны үүрэн эгэл". |
| Onton kini͡eke löčü͡ögünen barɨ uskaːnɨ üːren egel." |
| А к нему в качестве дьячков пригони всех зайцев". |
|
|
| Уола барбыта биир ускаан олорор. |
| U͡ola barbɨta biːr uskaːn oloror. |
| Парень пошел, [видит:] один заяц сидит. |
|
|
| — Дьэ кайа, ойуҥҥут каннаный? — диир. |
| "Dʼe kaja, ojuŋŋut kannanɨj", diːr. |
| "Ну-ка, где ваш шаман?", говорит. |
|
|
| — Онно баар, — диэн ыйан биэрэр. |
| "Onno baːr", di͡en ɨjan bi͡erer. |
| "Там он," говорит заяц и показывает. |
|
|
| Баран: |
| Baran: |
| Идёт [к нему]. |
|
|
| — Дьэ абыраа, — диир, — агам өлөөрү ыҥыртарда, көмөлөһөн көр, — диир. |
| "Dʼe abɨraː", diːr, "agam ölöːrü ɨŋɨrtarda, kömölöhön kör", diːr. |
| "Ну, выручай," говорит, "отец умирает, зовет, попробуй помочь," говорит. |
|
|
| Бу бириэмэгэ этэр каалааччы киһи эмээксинигэр: |
| Bu biri͡emege eter kaːlaːččɨ kihi emeːksiniger: |
| В это время оставшийся [дома] человек говорит своей старухе: |
|
|
| — Мунньуһуннактарына эн ааҥҥын баттатан кээһээр, — диир. |
| "Munnʼuhunnaktarɨna en aːŋŋɨn battatan keːheːr", diːr. |
| "Как соберутся, ты дверь заложи," говорит. |
|
|
| Ойуннара кэлэн, ускаан бөгөнү лөчүөгүнэн эгэлэр. |
| Ojunnara kelen, uskaːn bögönü löčü͡ögünen egeler. |
| Приходит шаман, с собой приводит великое множество зайцев в качестве помощников. |
|
|
| Бу эгэлэн кыырардагына эмээксин ааны баттатар, онтон ыалдьааччы буолбут: |
| Bu egelen kɨːrardagɨna emeːksin aːnɨ battatar, onton ɨ͡aldʼaːččɨ bu͡olbut: |
| Когда он, приведя их, начал камлать, старуха заложила дверь, а притворившийся больным [сказал]: |
|
|
| "Олдоонно!" — диэбит. |
| "Oldoːnno", di͡ebit. |
| "Крюк подай!", сказал. |
|
|
| Эмээксин олдоону биэрбит. |
| Emeːksin oldoːnu bi͡erbit. |
| Старуха подала крюк. |
|
|
| Дьэ онон тура эккирээн огонньор дьэ ускааннары өлөртөөбүт ээт. |
| Dʼe onon tura ekkireːn ogonnʼor dʼe uskaːnnarɨ ölörtöːbüt eːt. |
| Тут же вскочив, старик начал убивать зайцев. |
|
|
| Ойуннарын оксоору гыммыта, үөлэһинэн ойон куоппут, олдоонунан кулгаагын төбөтүн эрэ оксубут. |
| Ojunnarɨn oksoːru gɨmmɨta, ü͡ölehinen ojon ku͡opput, oldoːnunan kulgaːgɨn töbötün ere oksubut. |
| Хотел ударить и шамана, но тот, выскочив в дымоход, убежал, крюком только кончики ушей задело. |
|
|
| Ол коруота биһиллибититтэн ускаан кулгаагын төбөтө кара. |
| Ol koru͡ota bihillibititten uskaːn kulgaːgɨn töbötö kara. |
| От копоти на крюке кончики ушей у зайца черные. |
|
|
| Онтон эмиэ ыалдьыбыта буолан кырса ойунун ыҥыттарбыт. |
| Onton emi͡e ɨ͡aldʼɨbɨta bu͡olan kɨrsa ojunun ɨŋɨttarbɨt. |
| После этого [старик], опять притворившись больным, шамана песцов позвал. |
|
|
| Элбэк кырсаны ыҥырыагын куттаммыт, тиистээктэр диэн. |
| Elbek kɨrsanɨ ɨŋɨrɨ͡agɨn kuttammɨt, tiːsteːkter di͡en. |
| Много песцов позвать побоялся: мол, все зубастые. |
|
|
| "Ойуннарын өлөрдөкпүнэ бэйэлэрэ да көмүскүүр киһитэ һуох өлүөктэрэ", — диэбит. |
| "Ojunnarɨn ölördökpüne bejelere da kömüsküːr kihite hu͡ok ölü͡öktere", di͡ebit. |
| "Если убью их шамана, они без защитника сами пропадут", сказал. |
|
|
| Кырсатын ойунун олдоонунан оксон кутуругун төбөтүн эрэ таппыт. |
| Kɨrsatɨn ojunun oldoːnunan okson kuturugun töbötün ere tappɨt. |
| Ударив шамана песцов крюком, только кончик хвоста задел. |
|
|
| Ол иһин олдоон коруотуттан кырса коболоок буолбут кутуругун төбөтүгэр. |
| Ol ihin oldoːn koru͡otuttan kɨrsa koboloːk bu͡olbut kuturugun töbötüger. |
| Потому от копоти на крюке у песца на кончике хвоста появилась [черная] кисточка. |
|
|
| Бугурдук буолбутун гэннэ таҥара көрсүбүт ол киһини. |
| Bugurduk bu͡olbutun genne taŋara körsübüt ol kihini. |
| После того как все это случилось, бог встретил того человека. |
|
|
| "Итини оҥостубут айыыгар, — диэбит, — эн быһыыҥ олоҥко курдук өс буоллун, — диэбит. |
| "Itini oŋostubut ajɨːgar", di͡ebit, "en bɨhɨːŋ oloŋko kurduk ös bu͡ollun", di͡ebit. |
| "За содеянный грех," сказал, "пусть твой проступок станет притчей, как [в] олонгко", — сказал. |
|
|
| — Бэйэҥ буоллагына кукаакы көтөр буола һылдьан аһылыктанар буол", — диэбит. |
| "Bejeŋ bu͡ollagɨna kukaːkɨ kötör bu͡ola hɨldʼan ahɨlɨktanar bu͡ol", di͡ebit. |
| "А сам ты, превратившись в сойку, только тухлым [мясом] питайся", сказал. |
|
|
| Ол иһин кукаакы паас мэҥиэтин һии һылдьар. |
| Ol ihin kukaːkɨ paːs meŋi͡etin hiː hɨldʼar. |
| Поэтому сойка поедает приманку из пастей [для песцов]. |
|
|