| Былыр биир киһи бултана һылдьан һир кайагаһынан түһэн каалбыт. |
| Bɨlɨr biːr kihi bultana hɨldʼan hir kajagahɨnan tühen kaːlbɨt. |
| В старину один человек охотился и вдруг провалился в какую-то дыру в земле. |
|
|
| Түһэн баран өйдөөн көрбүтэ, һиргэ һытар эбит. |
| Tühen baran öjdöːn körbüte, hirge hɨtar ebit. |
| Очнулся после падения — лежит, оказывается, на земле. |
|
|
| Бу һыттагына үс аттаак кыыс кэлбиттэр. |
| Bu hɨttagɨna üs attaːk kɨːs kelbitter. |
| Когда вот так лежал, три девушки на лошадях приехали. |
|
|
| Маны: "Мин ыалдьар киһибин, абырааҥ", — диэн ааттаһа һатаабыт, бииргэстэрэ даа истибэт курдук баран каалбыттар. |
| Manɨ "min ɨ͡aldʼar kihibin, abɨraːŋ", di͡en aːttaha hataːbɨt, biːrgestere daː istibet kurduk baran kaːlbɨttar. |
| Тогда он попросил их: "Я больной человек, спасите", но те уехали, как будто ни одна из них и не слышала |
|
|
| Бу кыргыттар өстөрүн истибит: |
| Bu kɨrgɨttar östörün istibit: |
| Он только услыхал слова этих девушек: |
|
|
| "Канна барбыта буолуой биһиги табабыт?" — дэспиттэр. |
| "Kanna barbɨta bu͡olu͡oj bihigi tababɨt", despitter. |
| "Куда же подевались наши олени?", сказали. |
|
|
| Балар дьиэлэригэр барбыттарыгар батан барбыт. |
| Balar dʼi͡eleriger barbɨttarɨgar batan barbɨt. |
| Когда те домой поехали, он пошел по их следам. |
|
|
| Биир дьиэгэ тийбит. |
| Biːr dʼi͡ege tijbit. |
| К одному дому подошел. |
|
|
| Ол тийэн киирбитэ огонньордоок эмээксин олороллор эбит. |
| Ol tijen kiːrbite ogonnʼordoːk emeːksin olorollor ebit. |
| Когда вошел, там старик со старухой живут, оказывается. |
|
|
| Үс кыыстаак. |
| Üs kɨːstaːk. |
| У них три дочери. |
|
|
| Ааҥҥа туран көрдө. |
| Aːŋŋa turan kördö. |
| Стоя у дверей, стал смотреть. |
|
|
| Биир даа киһи: "Кэллиҥ ээт" — диэн һаҥарбата. |
| Biːr daː kihi "kelliŋ eːt", di͡en haŋarbata. |
| Никто не сказал слов приветствия: "Вот и человек [в гости] пришел." |
|
|
| Маны биир кыыска һэргэстэһэн олордо. |
| Manɨ biːr kɨːska hergestehen olordo. |
| Тогда он подсел к одной девушке. |
|
|
| Маны бу олорбутун билбэттэр. |
| Manɨ bu olorbutun bilbetter. |
| Не замечают, что он подсел к ней. |
|
|
| Аһыы олордулар. |
| Ahɨː olordular. |
| Сидели и ели. |
|
|
| Онуога "аһаа" диэбэтилэр. |
| Onu͡oga "ahaː" di͡ebetiler. |
| Но никто не пригласил: "Угощайся". |
|
|
| Маны бэйэтэ биир эмэ луоскукааны ылан һиир. |
| Manɨ bejete biːr eme lu͡oskukaːnɨ ɨlan hiːr. |
| Сам потихоньку по одной ложке берет и ест. |
|
|
| Ону көрбөттөр. |
| Onu körböttör. |
| Этого не замечают. |
|
|
| "Того аспыт агыйыыр" эрэ дэһэллэр. |
| "Togo aspɨt agɨjɨːr", ere deheller. |
| Только говорят: "Почему убывает наша пища?" |
|
|
| Онтон һанаата: |
| Onton hanaːta: |
| Тут подумал: |
|
|
| "Миигин көрбөттөр быһыылаак. |
| "Miːgin körböttör bɨhɨːlaːk. |
| "Меня, кажется, не видят. |
|
|
| Мин тыытан көрүүм". |
| Min tɨːtan körüːm". |
| Попробую потрогать их". |
|
|
| Баран биир кыыска һэргэ олорон тыытар. |
| Baran biːr kɨːska herge oloron tɨːtar. |
| Усевшись рядом с одной из девушек, дотрагивается до нее. |
|
|
| Маныага өлөр һаҥата таксар. |
| Manɨ͡aga ölör haŋata taksar. |
| Та смертным криком кричит. |
|
|
| Бугурдук үс конугу һырытта. |
| Bugurduk üs konugu hɨrɨtta. |
| Так три дня пробыл. |
|
|
| Бу һылдьан дуумайданар: |
| Bu hɨldʼan duːmajdanar: |
| После этого решил: |
|
|
| "Мин бу дойдуттан барар кэскилбин оҥостуоктаакпын", — диир. |
| "Min bu dojduttan barar keskilbin oŋostu͡oktaːkpɨn", diːr. |
| "Я должен узнать, как выбраться из этой страны." |
|
|
| Биир кыыстан дьэ аракпат буолар. |
| Biːr kɨːstan dʼe arakpat bu͡olar. |
| Вот стал постоянно приставать к одной девушке. |
|
|
| Маныга икки ойуну кыырдардылар, бу ойуттар туок да көмөнү биэрбэтилэр. |
| Manɨga ikki ojunu kɨːrdardɨlar, bu ojuttar tu͡ok da kömönü bi͡erbetiler. |
| Призвали двух шаманов камлать, эти шаманы ничем помочь не смогли. |
|
|
| Маны эттилэр: |
| Manɨ ettiler: |
| Тогда сказали: |
|
|
| "Улакан ойуну эгэлтэриэккэ". |
| "Ulakan ojunu egelteri͡ekke." |
| "Надо послать за великим шаманом." |
|
|
| Ол ойуннарыгар бардылар. |
| Ol ojunnarɨgar bardɨlar. |
| Поехали за тем шаманом. |
|
|
| Маны барбыттарын кэннэ уол һоруйан кууһар кыыһы, онтута өлөр һаҥата таксар. |
| Manɨ barbɨttarɨn kenne u͡ol horujan kuːhar kɨːhɨ, ontuta ölör haŋata taksar. |
| Когда уехали, парень нарочно стал обнимать девушку, она смертным криком исходит. |
|
|
| Бу һырыттагына икки карак уота һупту киниэкэ түстэ. |
| Bu hɨrɨttagɨna ikki karak u͡ota huptu kini͡eke tüste. |
| В это время лучи двух глаз прямо на него пали. |
|
|
| "Ойуммут иһэр", — дэстилэр. |
| "Ojummut iher", destiler. |
| "Шаман наш едет", сказали. |
|
|
| Маныга кайтак гынар эбит диэн кыыһын подуускатын анныгар һаһан каалла. |
| Manɨga kajtak gɨnar ebit di͡en kɨːhɨn poduːskatɨn annɨgar hahan kaːlla. |
| Тут подумал что должен делать, и спрятался под подушкой той девушки. |
|
|
| һуулана һатаата да ол ойун карагын уота һупту көрөр. |
| Huːlana hataːta da ol ojun karagɨn u͡ota huptu körör. |
| Как ни укрывался, лучи от света глаз шамана пронизывают его. |
|
|
| Киирээт ойуна үрдүгэр түстэ, түһэн көксүгэр олордо. |
| Kiːreːt ojuna ürdüger tüste, tühen köksüger olordo. |
| Войдя, шаман сразу напал на него, уселся верхом. |
|
|
| Маны улаканнык мөгүстэ. |
| Manɨ ulakannɨk mögüste. |
| Изо всех сил под ним забился. |
|
|
| Онно ойуна ыыппат, ол гынан баран өстөөк буолла: |
| Onno ojuna ɨːppat, ol gɨnan baran östöːk bu͡olla: |
| Но шаман не отпустил и сказал: |
|
|
| — Эн бу туок буолан киһини муокастыы һытагын? — диэн. |
| "En bu tu͡ok bu͡olan kihini mu͡okastɨː hɨtagɨn", di͡en. |
| "Зачем так мучаешь человека?", сказал. |
|
|
| Маны киһитэ кэпсиэтэ: |
| Manɨ kihite kepsi͡ete: |
| На это человек рассказал: |
|
|
| — Мин бэйэм көҥүлбүнэн кэлбэтэгим, һир кайагаһынан түһэн. |
| "Min bejem köŋülbünen kelbetegim, hir kajagahɨnan tühen. |
| "Я не по своей воле сюда прибыл, провалился через дыру в земле. |
|
|
| Мин ыалдьа һытаммын бу үс кыыһы көрдөспүппэр бииргэстэрэ да көмөлөспөтөгө. |
| Min ɨ͡aldʼa hɨtammɨn bu üs kɨːhɨ kördöspüpper biːrgestere da kömölöspötögö. |
| Когда я лежал и страдал от боли, попросил помощи у этих трех девушек, но ни одна не помогла. |
|
|
| Ол туһуттан анаан тыыта һытабын. |
| Ol tuhuttan anaːn tɨːta hɨtabɨn." |
| Из-за этого их беспокою." |
|
|
|
|
|
| — Кирдик, эн кээс. |
| "Kirdik, en keːs. |
| "Да, правда, теперь ты отстань от нее. |
|
|
| Мин эйигин төрүт һиргэр атаарыам, — диэтэ. |
| Min ejigin törüt hirger ataːrɨ͡am", di͡ete. |
| Я тебя в родные места доставлю", он сказал. |
|
|
| Эмэк куруска үрдүгэр мииннэрдэ, онтута ат буолан көтөн барбыт. |
| Emek kuruska ürdüger miːnnerde, ontuta at bu͡olan kötön barbɨt. |
| Усадил верхом на гнилое сухое дерево, оно, превратившись в коня, полетело. |
|
|
| Өйдөөн көрбүтэ эмэк маһы миинэн баран дойдутугар һытар. |
| Öjdöːn körbüte emek mahɨ miːnen baran dojdutugar hɨtar. |
| Опомнившись, глядит: верхом на гнилом дереве лежит на своей земле. |
|
|