| Дьэ биир огонньор олорбута. |
| Dʼe biːr ogonnʼor olorbuta. |
| Вот живет один старик. |
|
|
| Укукуут-Чукукуут аата. |
| Ukukuːt Čukukuːt aːta. |
| Укукуут-Чукукуут — имя его. |
|
|
| Мантыҥ үгүс багайы огото. |
| Mantɨŋ ügüs bagajɨ ogoto. |
| У него много детей. |
|
|
| Дьэ бу маныга һаһыл кэлбитэ: |
| Dʼe bu manɨga hahɨl kelbite: |
| Вот приходит к нему лиса: |
|
|
| — Огонньор, биир огогун эгэл, — диир, — һиэкпин. |
| "Ogonnʼor, biːr ogogun egel", diːr, "hi͡ekpin." |
| "Старик, принеси одного ребенка", говорит, "съем." |
|
|
| Маныга бу огонньор оготун биэрбитэ, һиэтин. |
| Manɨga bu ogonnʼor ogotun bi͡erbite, hi͡etin. |
| Этот старик дал ребенка на съедение. |
|
|
| Дьэ ол барбыта, кас эмэ конон баран эмиэ кэлбитэ. |
| Dʼe ol barbɨta, kas eme konon baran emi͡e kelbite. |
| Вот ушла, через несколько дней опять приходит. |
|
|
| — Огонньор, эмиэ огото эгэл, — диир, — һиэкпин. |
| "Ogonnʼor, emi͡e ogoto egel", diːr, "hi͡ekpin." |
| "Старик, дай еще ребенка", говорит, "съем." |
|
|
| Онуга огонньор оготун эмиэ биэрбитэ. |
| Onuga ogonnʼor ogotun emi͡e bi͡erbite. |
| Старик опять дал своего ребенка. |
|
|
| Дьэ ол оготун илпитэ һиэри. |
| Dʼe ol ogotun ilpite hi͡eri. |
| Вот и того ребенка унесла, чтобы съесть. |
|
|
| Онтон кас эмэ кун буолан баран эмиэ кэлбитэ. |
| Onton kas eme kun bu͡olan baran emi͡e kelbite. |
| Через несколько дней опять пришла. |
|
|
| Ол кэлэн эмиэ диир: |
| Ol kelen emi͡e diːr: |
| Придя, снова говорит: |
|
|
| — Огото эгэл, — диир — һиэкпин. |
| "Ogoto egel", diːr, "hi͡ekpin." |
| "Дай ребенка", говорит, "съем." |
|
|
| Огото элэтэ буолла. |
| Ogoto elete bu͡olla. |
| Детей больше не осталось. |
|
|
| Дьэ ол барбыта даа һаһылыҥ дьылыйбыта бу. |
| Dʼe ol barbɨta daː hahɨlɨŋ dʼɨlɨjbɨta bu. |
| Вот ушла лиса и пропала. |
|
|
| Огонньоруҥ олоро һатаан баран кааман каалла. |
| Ogonnʼoruŋ oloro hataːn baran kaːman kaːlla. |
| Старик пожил-пожил, и пошел себе. |
|
|
| Дьэ бу кааман иһэн-иһэн баран биир кыыл баайтаһынын өлөрөн баран үөлүнэ олордо. |
| Dʼe bu kaːman ihen-ihen baran biːr kɨːl baːjtahɨnɨn ölörön baran ü͡ölüne olordo. |
| Вот так шел-шел, потом, убив важенку дикого оленя, сидел и жарил [мяса]. |
|
|
| Бу олордогуна һаһыл кэллэ: |
| Bu olordoguna hahɨl kelle: |
| Когда так сидел, лиса подошла: |
|
|
| — Чэй огонньор, биһиги ого буола оонньуок, — диэтэ. |
| "Čej ogonnʼor, bihigi ogo bu͡ola oːnnʼu͡ok", di͡ete. |
| "Ну, старик, давай играть в детей", сказала. |
|
|
| — Чэ, даарым, ого [буола] оонньуок. |
| "Če, daːrɨm, ogo [bu͡ola] oːnnʼu͡ok." |
| "Ну, ладно, поиграем в детей." |
|
|
| Бу огонньоруҥ биһик оҥордо ол байтаһыннарын тириитинэн. |
| Bu ogonnʼoruŋ bihik oŋordo ol bajtahɨnnarɨn tiriːtinen. |
| Этот старик из шкуры важенки сделал колыбель. |
|
|
| Биһик быата оҥоруннулар. |
| Bihik bɨ͡ata oŋorunnular. |
| Приготовили ремни для колыбели. |
|
|
| Огонньоруҥ диэбит: |
| Ogonnʼoruŋ di͡ebit: |
| Старик сказал: |
|
|
| — Чэ, доо, эн бигэн ого буолан, — диэтэ. |
| "Če, doː, en bigen ogo bu͡olan", di͡ete. |
| "Вот так, ты укачивайся вместо ребенка", сказал. |
|
|
| һаһыл маныга һытан көрдө: |
| Hahɨl manɨga hɨtan kördö: |
| Лиса попробовала лечь: |
|
|
| — Ээ, догор, миэнэ кутуругум ыалдьар, һытыарыа һуок, — диэтэ. |
| "Eː, dogor, mi͡ene kuturugum ɨ͡aldʼar, hɨtɨ͡arɨ͡a hu͡ok", di͡ete. |
| "Э-э, приятель, у меня хвост болит, не дает улечься", сказала. |
|
|
| — Чэ киһи киһигинэн эн һытан ого буол, — диэтэ һаһыл огонньору. |
| "Če kihi kihiginen en hɨtan ogo bu͡ol", di͡ete hahɨl ogonnʼoru. |
| "Ты же человек, ты и ложись, будь ребенком", сказала лиса старику. |
|
|
| Огонньор дьэ һытта. |
| Ogonnʼor dʼe hɨtta. |
| Вот старик ложится. |
|
|
| Һаһыл дьэ маны кэлгийэн кээстэ. |
| Hahɨl dʼe manɨ kelgijen keːste. |
| Вот лиса его обвязывает [ремнями]. |
|
|
| Һаһыл маны бигии-бигии кыыл этинэн ыстаан аһата олордо. |
| Hahɨl manɨ bigiː-bigiː kɨːl etinen ɨstaːn ahata olordo. |
| Сидит и, укачивая, пережевывает мясо дикого [оленя] и кормит старика. |
|
|
| Бу огонньоруҥ арай утуйан каалла. |
| Bu ogonnʼoruŋ araj utujan kaːlla. |
| Вот старик уснул. |
|
|
| Һаһыл маны һагыстаан илдьэн байараактан түҥнэри быракта. |
| Hahɨl manɨ hagɨstaːn ildʼen bajaraːktan tüŋneri bɨrakta. |
| Лиса подтащила его к буераку и столкнула вниз. |
|
|
| Койут ол огонньор уһуктубута байараак иһигэр һытар. |
| Kojut ol ogonnʼor uhuktubuta bajaraːk ihiger hɨtar. |
| Когда проснулся старик — лежит в буераке. |
|
|
| Огонньор кайа да диэг камныагар бэрт, кэлгиллибит киһи. |
| Ogonnʼor kaja da di͡eg kamnɨ͡agar bert, kelgillibit kihi. |
| Старик не может никуда двинуться, он же связанный. |
|
|
| Огонньор ыҥырар: |
| Ogonnʼor ɨŋɨrar: |
| Старик кличет: |
|
|
| — Горнуоктар, кырсалар, кутуйактар, быабын быһа кэрбээҥ! — диир. |
| "Gornu͡oktar, kɨrsalar, kutujaktar, bɨ͡abɨn bɨha kerbeːŋ", diːr. |
| "Горностаи, песцы, мыши, перегрызите ремни на мне!", говорит. |
|
|
| Олоруҥ кэлэннэр быатын быһа кэрбээбиттэрэ, огонньор тура эккирээтэ. |
| Oloruŋ kelenner bɨ͡atɨn bɨha kerbeːbittere, ogonnʼor tura ekkireːte. |
| Те прибежали и перегрызли на нем ремни, старик вскочил на ноги. |
|
|
| Инньэ гынан бу быатын кэрбээччилэргэ найуомун биир кыыл баайтаһынын өлөрөн биэрдэ. |
| Innʼe gɨnan bu bɨ͡atɨn kerbeːččilerge naju͡omun biːr kɨːl baːjtahɨnɨn ölörön bi͡erde. |
| Затем убил одну нагульную важенку дикого [оленя] и отдал тем, кто перегрыз ремни. |
|
|
| Баа огонньоруҥ отуутугар кааман кэллэ. |
| Baː ogonnʼoruŋ otuːtugar kaːman kelle. |
| Пришел старик к своему кострищу. |
|
|
| Отуутун күлүн бүтүннүү һыалдьатыгар каалаан баран кааман каалла. |
| Otuːtun külün bütünnüː hɨ͡aldʼatɨgar kaːlaːn baran kaːman kaːlla. |
| Весь пепел от костра насыпал в штаны и пошел. |
|
|
| Дьэ бу баран истэ, баран иһэн-иһэн арай биир дьиэгэ тийдэ. |
| Dʼe bu baran iste, baran ihen-ihen araj biːr dʼi͡ege tijde. |
| Вот пошел, шел-шел, тут к одному дому подошел. |
|
|
| Бу дьиэгэ кэлэн иһиллээн көрбүтэ: һаһыл кыыран эрэр. |
| Bu dʼi͡ege kelen ihilleːn körbüte, hahɨl kɨːran erer. |
| Подойдя к этому дому, прислушался: лиса начинает камлать. |
|
|
| Дьиэ иһигэр киирбитэ һаһыл бүтүннүү мунньустан бараан кыыра һыталлар. |
| Dʼi͡e ihiger kiːrbite hahɨl bütünnüː munnʼustan baraːn kɨːra hɨtallar. |
| Вошел в дом: там все лисы, собравшись, начинают камлать. |
|
|
| Ойуннаактар. |
| Ojunnaːktar. |
| У них есть шаман. |
|
|
| Огонньор киирэн олордо. |
| Ogonnʼor kiːren olordo. |
| Вошел старик и сел. |
|
|
| Бу олордогуна һаһылыҥ төнүннэ кыыран бараат. |
| Bu olordoguna hahɨlɨŋ tönünne kɨːran baraːt. |
| Когда так сидел, [камлавшая] лиса вернулась из шаманского странствия. |
|
|
| Бу огонньоруҥ арай дүҥүр огуста. |
| Bu ogonnʼoruŋ araj düŋür ogusta. |
| Этот старик вдруг в бубен ударил. |
|
|
| Бу дүҥүрүн оксо-оксо дьэ эккирээтэ. |
| Bu düŋürün okso-okso dʼe ekkireːte. |
| Так ударяя в бубен, стал прыгать. |
|
|
| Дьэ маныга күлэ дьэ бургаҥнаата баа һыалыйатыттан. |
| Dʼe manɨga küle dʼe burgaŋnaːta baː hɨ͡alɨjatɨttan. |
| Тут из его штанов стал выбиваться пепел. |
|
|
| Дьэ мантан бу һаһылларыҥ бүтүннүү дьэ күлүстүлэр. |
| Dʼe mantan bu hahɨllarɨŋ bütünnüː dʼe külüstüler. |
| Все лисы засмеялись. |
|
|
| Арай онно улагаага һаһыл күлэрэ иһилиннэ. |
| Araj onno ulagaːga hahɨl külere ihilinne. |
| Вдруг там в углу послышался лисий смешок. |
|
|
| Огонньор иһиттэ, дүҥүрүн быраан кээстэ, огонньор маа һаһылы кабан ылла, һаһылын уокка ыһаара-ыһаара дьэ таһыйда. |
| Ogonnʼor ihitte, düŋürün bɨraːn keːste, ogonnʼor maː hahɨlɨ kaban ɨlla, hahɨlɨn u͡okka ɨhaːra-ɨhaːra dʼe tahɨjda. |
| Услышал старик, отбросил бубен, схватил ту лису и, поджаривая на огне, начал хлестать. |
|
|
| Таһыйан-таһыйан өлөрөн кээстэ. |
| Tahɨjan-tahɨjan ölörön keːste. |
| Хлестал-хлестал и убил. |
|
|
| Дьэ ол һаһылыҥ маннай киниэнин оголорун һиэччи. |
| Dʼe ol hahɨlɨŋ mannaj kini͡enin ogolorun hi͡ečči. |
| Ведь та лиса сначала съела его детей. |
|
|
| Һол һаһылыҥ биһиккэ кэлгийэн баран түҥнэри кээспитэ. |
| Hol hahɨlɨŋ bihikke kelgijen baran tüŋneri keːspite. |
| Та лиса, обвязав его в колыбели, столкнула [в буерак]. |
|
|
| Инньэ гынан баран дьэ ити огонньорун дьиэтигэр баран олорбута. |
| Innʼe gɨnan baran dʼe iti ogonnʼorun dʼi͡etiger baran olorbuta. |
| Так сделав, [лиса] в дом этого старика вошел и жила там. |
|
|
| Дьэ ити уһуга. |
| Dʼe iti uhuga. |
| На этом вот конец. |
|
|