FeA_1931_OldWomanFoxFur_flk

Вернуться к списку текстов

Биир һаһыл арыыга кааттарбыт, канан да карбаан таксыагын һуок.
Biːr hahɨl arɨːga kaːttarbɨt, kanan da karbaːn taksɨ͡agɨn hu͡ok.
Одна лиса попала на остров и вплавь выбраться не может.
 
Бу һаһылыҥ ытаата:
Bu hahɨlɨŋ ɨtaːta:
Вот лисица запричитала:
 
"Бу даганы арыыга кааттардакпын абатын, бу арыыга кааттарбатым буоллар бу дулгааннар айаларын кирсилэрин һиэг этим".
"Bu daganɨ arɨːga kaːttardakpɨn abatɨn, bu arɨːga kaːttarbatɨm bu͡ollar bu dulgaːnnar ajalarɨn kirsilerin hi͡eg etim."
"Какая досада, что я попала на этот остров, если б не попала сюда, перегрызла бы тетивы самострелов у долган!"
 
Маныга уу иһигэр һаҥа иһиллибит, арай һыалыһардар һаҥарбыттар:
Manɨga uː ihiger haŋa ihillibit, araj hɨ͡alɨhardar haŋarbɨttar:
Тут в воде послышались голоса, оказывается, самые налимы говорили:
 
— Аа, оголор, һаһылбыт ытыыр эбит дуу?
"Aː, ogolor, hahɨlbɨt ɨtɨːr ebit duː?"
"А-а, ребята, неужели лиса может плакать?"
 
Бу маны истэн һаһыл диэтэ:
Bu manɨ isten hahɨl di͡ete:
Услышав это, лиса сказала:
 
— һыалыһар, — диир, — һырсыак!
"Hɨ͡alɨhar", diːr, "hɨrsɨ͡ak!"
"Налимы, давайте побежим наперегонки!"
 
Һыалыһардар эмиэ: — Дьэ, һырсыак! — диэбиттэр.
Hɨ͡alɨhardar emi͡e "dʼe, hɨrsɨ͡ak" di͡ebitter.
Налимы на это: "Давай побежим", сказали.
 
һаһылыҥ диэтэ:
Hahɨlɨŋ di͡ete:
Лиса говорит:
 
— Чэй, кытылга тиксиҥ!
"Čej, kɨtɨlga tiksiŋ!
"А ну, приставайте к берегу!
 
Каскытый, мин аагыам, — диэтэ.
Kaskɨtɨj, min aːgɨ͡am", di͡ete.
Сколько вас, я сосчитаю", сказала.
 
Һаһыл, кытылга кэлэн турбуттарыгар, үрдүлэригэр ойо һырытта.
Hahɨl, kɨtɨlga kelen turbuttarɨgar, ürdüleriger ojo hɨrɨtta.
Когда [те] пристали к берегу, лиса стала прыгать по ним.
 
һаһыл ааган: "Угун, угун, дьанус!" — диэн аксыытын тыла ити.
Hahɨl aːgan "ugun, ugun, dʼanus" di͡en aksɨːtɨn tɨla iti.
Лиса считает: "Один, один, десять!", такие слова счета.
 
Дьэ бараллар.
Dʼe barallar.
Вот начали [бег].
 
Һаһылыҥ кытыл устун барбыт, балыгыҥ уу устун.
Hahɨlɨŋ kɨtɨl ustun barbɨt, balɨgɨŋ uː ustun.
Лиса берегом пошла, а рыбы по воде.
 
Бу һаһылыҥ көтөн иһэн баран: ‎‎— һыалыһардар! — диэбит.
Bu hahɨlɨŋ kötön ihen baran "hɨ͡alɨhardar" di͡ebit.
Лиса мчится и зовет: ‎‎"Налимы!", сказала.
 
Иннитигэр: — Уоп! — диэбиттэр, куоппуттар.
Innitiger "u͡op" di͡ebitter, ku͡opputtar.
Впереди: "Оп!", кричат, опередили.
 
— Уу даа балыга быһыйа даа бэрт буолар эбит, — диэтэ.
"Uː daː balɨga bɨhɨja daː bert bu͡olar ebit", di͡ete.
"Воды нет, а рыбы-то резвые какие, оказывается", сказала [лиса].
 
Инньэ гынан баран эмиэ көттө.
Innʼe gɨnan baran emi͡e köttö.
Затем опять помчалась.
 
Бу иһэн биир һиргэ, уу истэ, бу иһэбин диэн һаһылыҥ тумнастан өлөн каалла.
Bu ihen biːr hirge, uː iste, bu ihebin di͡en hahɨlɨŋ tumnastan ölön kaːlla.
На бегу в одном месте напился, "я напьюсь" говоря он задыхался.
 
Биир эмээксин уу баһына киирбит, арай бу уу баһа киирбитэ һаһыл өлө һытарын булбут.
Biːr emeːksin uː bahɨna kiːrbit, araj bu uː baha kiːrbite hahɨl ölö hɨtarɨn bulbut.
Одна старуха пошла набрать воды. Когда шла по воду, вдруг нашла мертвую лису.
 
Бу эмээксиниҥ бу һаһылы илдьэн һүлүннэ, бу һүлэн баран куурта.
Bu emeːksiniŋ bu hahɨlɨ ildʼen hülünne, bu hülen baran kuːrta.
Та старуха принесла лису, ободрала и снятую [шкуру] стала сушить.
 
Бу гынан баран араҥаска ыйаата.
Bu gɨnan baran araŋaska ɨjaːta.
Повесила на лабаз.
 
Бу ыйыы туран һаҥарда бу эммэксин:
Bu ɨjɨː turan haŋarda bu emmeksin:
Так развешивая, говорила:
 
— һогурууттан тыал буол! — диэтэ.
"Hoguruːttan tɨ͡al bu͡ol", di͡ete.
"С юга поднимись, ветер!", сказала.
 
— һаапаттан тыал буол! — диэтэ.
"Haːpattan tɨ͡al bu͡ol", di͡ete.
"С запада поднимись, ветер!", сказала.
 
Мунтута дьэ мөҥтө.
Muntuta dʼe möŋtö.
Вот задули [ветры].
 
Тыал кэлэн дьэ бу һаһылы мөктөгөгүнэ эмээксин һаһылын кытта үҥкүүлээтэ: ‎‎— һуураҥки-һаараҥки! — дии-дии.
Tɨ͡al kelen dʼe bu hahɨlɨ möktögüne emeːksin hahɨlɨn kɨtta üŋküːleːte "huːraŋki haːraŋki" diː-diː.
Когда забилась на ветру лисья шкура, старуха заплясала вместе с ней, приговаривая: "Суурангки-саарангки!", говоря-говоря.
 
Бу гына турдагына һаһылын тыала быһа оксон илдьэн кээстэ.
Bu gɨna turdagɨna hahɨlɨn tɨ͡ala bɨha okson ildʼen keːste.
Когда так плясала, ветер сорвал лисью шкуру и унес.
 
Бу эмээксин бу һаһылын дьэ батта.
Bu emeːksin bu hahɨlɨn dʼe batta.
Старуха пустилась вслед за лисой.
 
Бу батан иһэн бу эмээксин диэтэ:
Bu batan ihen bu emeːksin di͡ete:
Бежит за ней и говорит:
 
"Бу эмийим, быһыыта, ыаракан, баттыыр, быһыыта", — диэн эмийин быһан кээспитэ.
"Bu emijim, bɨhɨːta, ɨ͡arakan, battɨːr, bɨhɨːta", di͡en emijin bɨhan keːspite.
"Грудь моя, видать, тяжелая, перевешивает, видать",так говоря, отрезала одну грудь.
 
Бу гынан баран эмиэ барбыта.
Bu gɨnan baran emi͡e barbɨta.
После этого опять [бежать] пустилась.
 
"Аҥаар диэги эмийим эмиэ ыаракан дуу", — диэт, бу эмийи эмиэ быһан кээспитэ.
"Aŋaːr di͡egi emijim emi͡e ɨ͡arakan duː", di͡et, bu emiji emi͡e bɨhan keːspite.
"И другая моя грудь тоже, видать, тяжелая", так сказав, другую грудь тоже отрезала.
 
Бу гынан баран эмиэ барбыта:
Bu gɨnan baran emi͡e barbɨta:
Снова побежала.
 
"Доо, бу аҥаар илиим миэнэ ыаракан дуу?" — диэн аҥаар илиитин быста.
"Doː, bu aŋaːr iliːm mi͡ene ɨ͡arakan duː", di͡en aŋaːr iliːtin bɨsta.
"Ну, это моя рука тяжелая, что ли?", сказав, одну руку отрезала.
 
Дьэ эмиэ барда.
Dʼe emi͡e barda.
Опять пошла.
 
Бу эмиэ аҥаар илиитин быста.
Bu emi͡e aŋaːr iliːtin bɨsta.
Другую руку тоже отрезала.
 
Икки илиитэ һуок буолла.
Ikki iliːte hu͡ok bu͡olla.
Осталась без рук.
 
Итигэннэ эмээксин эппитэ:
Itigenne emeːksin eppite:
После этого старуха сказала:
 
"Бу таҥара уолун гытта угураһыакпын уоһум эрэ бүтүн буоллун".
"Bu taŋara u͡olun gɨtta ugurahɨ͡akpɨn u͡ohum ere bütün bu͡ollun."
"Чтоб с божьим сыном целоваться лишь бы губы целыми остались!"
 
Онтон барбыта.
Onton barbɨta.
Дальше побежала.
 
Элэтэ буолан өлбүтэ.
Elete bu͡olan ölbüte.
Иссякли ее силы, померла.
 

Вернуться к началу текста

Вернуться к списку текстов