| Биир һаһыл арыыга кааттарбыт, канан да карбаан таксыагын һуок. |
| Biːr hahɨl arɨːga kaːttarbɨt, kanan da karbaːn taksɨ͡agɨn hu͡ok. |
| Одна лиса попала на остров и вплавь выбраться не может. |
|
|
| Бу һаһылыҥ ытаата: |
| Bu hahɨlɨŋ ɨtaːta: |
| Вот лисица запричитала: |
|
|
| "Бу даганы арыыга кааттардакпын абатын, бу арыыга кааттарбатым буоллар бу дулгааннар айаларын кирсилэрин һиэг этим". |
| "Bu daganɨ arɨːga kaːttardakpɨn abatɨn, bu arɨːga kaːttarbatɨm bu͡ollar bu dulgaːnnar ajalarɨn kirsilerin hi͡eg etim." |
| "Какая досада, что я попала на этот остров, если б не попала сюда, перегрызла бы тетивы самострелов у долган!" |
|
|
| Маныга уу иһигэр һаҥа иһиллибит, арай һыалыһардар һаҥарбыттар: |
| Manɨga uː ihiger haŋa ihillibit, araj hɨ͡alɨhardar haŋarbɨttar: |
| Тут в воде послышались голоса, оказывается, самые налимы говорили: |
|
|
| — Аа, оголор, һаһылбыт ытыыр эбит дуу? |
| "Aː, ogolor, hahɨlbɨt ɨtɨːr ebit duː?" |
| "А-а, ребята, неужели лиса может плакать?" |
|
|
| Бу маны истэн һаһыл диэтэ: |
| Bu manɨ isten hahɨl di͡ete: |
| Услышав это, лиса сказала: |
|
|
| — һыалыһар, — диир, — һырсыак! |
| "Hɨ͡alɨhar", diːr, "hɨrsɨ͡ak!" |
| "Налимы, давайте побежим наперегонки!" |
|
|
| Һыалыһардар эмиэ: — Дьэ, һырсыак! — диэбиттэр. |
| Hɨ͡alɨhardar emi͡e "dʼe, hɨrsɨ͡ak" di͡ebitter. |
| Налимы на это: "Давай побежим", сказали. |
|
|
| һаһылыҥ диэтэ: |
| Hahɨlɨŋ di͡ete: |
| Лиса говорит: |
|
|
| — Чэй, кытылга тиксиҥ! |
| "Čej, kɨtɨlga tiksiŋ! |
| "А ну, приставайте к берегу! |
|
|
| Каскытый, мин аагыам, — диэтэ. |
| Kaskɨtɨj, min aːgɨ͡am", di͡ete. |
| Сколько вас, я сосчитаю", сказала. |
|
|
| Һаһыл, кытылга кэлэн турбуттарыгар, үрдүлэригэр ойо һырытта. |
| Hahɨl, kɨtɨlga kelen turbuttarɨgar, ürdüleriger ojo hɨrɨtta. |
| Когда [те] пристали к берегу, лиса стала прыгать по ним. |
|
|
| һаһыл ааган: "Угун, угун, дьанус!" — диэн аксыытын тыла ити. |
| Hahɨl aːgan "ugun, ugun, dʼanus" di͡en aksɨːtɨn tɨla iti. |
| Лиса считает: "Один, один, десять!", такие слова счета. |
|
|
| Дьэ бараллар. |
| Dʼe barallar. |
| Вот начали [бег]. |
|
|
| Һаһылыҥ кытыл устун барбыт, балыгыҥ уу устун. |
| Hahɨlɨŋ kɨtɨl ustun barbɨt, balɨgɨŋ uː ustun. |
| Лиса берегом пошла, а рыбы по воде. |
|
|
| Бу һаһылыҥ көтөн иһэн баран: — һыалыһардар! — диэбит. |
| Bu hahɨlɨŋ kötön ihen baran "hɨ͡alɨhardar" di͡ebit. |
| Лиса мчится и зовет: "Налимы!", сказала. |
|
|
| Иннитигэр: — Уоп! — диэбиттэр, куоппуттар. |
| Innitiger "u͡op" di͡ebitter, ku͡opputtar. |
| Впереди: "Оп!", кричат, опередили. |
|
|
| — Уу даа балыга быһыйа даа бэрт буолар эбит, — диэтэ. |
| "Uː daː balɨga bɨhɨja daː bert bu͡olar ebit", di͡ete. |
| "Воды нет, а рыбы-то резвые какие, оказывается", сказала [лиса]. |
|
|
| Инньэ гынан баран эмиэ көттө. |
| Innʼe gɨnan baran emi͡e köttö. |
| Затем опять помчалась. |
|
|
| Бу иһэн биир һиргэ, уу истэ, бу иһэбин диэн һаһылыҥ тумнастан өлөн каалла. |
| Bu ihen biːr hirge, uː iste, bu ihebin di͡en hahɨlɨŋ tumnastan ölön kaːlla. |
| На бегу в одном месте напился, "я напьюсь" говоря он задыхался. |
|
|
| Биир эмээксин уу баһына киирбит, арай бу уу баһа киирбитэ һаһыл өлө һытарын булбут. |
| Biːr emeːksin uː bahɨna kiːrbit, araj bu uː baha kiːrbite hahɨl ölö hɨtarɨn bulbut. |
| Одна старуха пошла набрать воды. Когда шла по воду, вдруг нашла мертвую лису. |
|
|
| Бу эмээксиниҥ бу һаһылы илдьэн һүлүннэ, бу һүлэн баран куурта. |
| Bu emeːksiniŋ bu hahɨlɨ ildʼen hülünne, bu hülen baran kuːrta. |
| Та старуха принесла лису, ободрала и снятую [шкуру] стала сушить. |
|
|
| Бу гынан баран араҥаска ыйаата. |
| Bu gɨnan baran araŋaska ɨjaːta. |
| Повесила на лабаз. |
|
|
| Бу ыйыы туран һаҥарда бу эммэксин: |
| Bu ɨjɨː turan haŋarda bu emmeksin: |
| Так развешивая, говорила: |
|
|
| — һогурууттан тыал буол! — диэтэ. |
| "Hoguruːttan tɨ͡al bu͡ol", di͡ete. |
| "С юга поднимись, ветер!", сказала. |
|
|
| — һаапаттан тыал буол! — диэтэ. |
| "Haːpattan tɨ͡al bu͡ol", di͡ete. |
| "С запада поднимись, ветер!", сказала. |
|
|
| Мунтута дьэ мөҥтө. |
| Muntuta dʼe möŋtö. |
| Вот задули [ветры]. |
|
|
| Тыал кэлэн дьэ бу һаһылы мөктөгөгүнэ эмээксин һаһылын кытта үҥкүүлээтэ: — һуураҥки-һаараҥки! — дии-дии. |
| Tɨ͡al kelen dʼe bu hahɨlɨ möktögüne emeːksin hahɨlɨn kɨtta üŋküːleːte "huːraŋki haːraŋki" diː-diː. |
| Когда забилась на ветру лисья шкура, старуха заплясала вместе с ней, приговаривая: "Суурангки-саарангки!", говоря-говоря. |
|
|
| Бу гына турдагына һаһылын тыала быһа оксон илдьэн кээстэ. |
| Bu gɨna turdagɨna hahɨlɨn tɨ͡ala bɨha okson ildʼen keːste. |
| Когда так плясала, ветер сорвал лисью шкуру и унес. |
|
|
| Бу эмээксин бу һаһылын дьэ батта. |
| Bu emeːksin bu hahɨlɨn dʼe batta. |
| Старуха пустилась вслед за лисой. |
|
|
| Бу батан иһэн бу эмээксин диэтэ: |
| Bu batan ihen bu emeːksin di͡ete: |
| Бежит за ней и говорит: |
|
|
| "Бу эмийим, быһыыта, ыаракан, баттыыр, быһыыта", — диэн эмийин быһан кээспитэ. |
| "Bu emijim, bɨhɨːta, ɨ͡arakan, battɨːr, bɨhɨːta", di͡en emijin bɨhan keːspite. |
| "Грудь моя, видать, тяжелая, перевешивает, видать",так говоря, отрезала одну грудь. |
|
|
| Бу гынан баран эмиэ барбыта. |
| Bu gɨnan baran emi͡e barbɨta. |
| После этого опять [бежать] пустилась. |
|
|
| "Аҥаар диэги эмийим эмиэ ыаракан дуу", — диэт, бу эмийи эмиэ быһан кээспитэ. |
| "Aŋaːr di͡egi emijim emi͡e ɨ͡arakan duː", di͡et, bu emiji emi͡e bɨhan keːspite. |
| "И другая моя грудь тоже, видать, тяжелая", так сказав, другую грудь тоже отрезала. |
|
|
| Бу гынан баран эмиэ барбыта: |
| Bu gɨnan baran emi͡e barbɨta: |
| Снова побежала. |
|
|
| "Доо, бу аҥаар илиим миэнэ ыаракан дуу?" — диэн аҥаар илиитин быста. |
| "Doː, bu aŋaːr iliːm mi͡ene ɨ͡arakan duː", di͡en aŋaːr iliːtin bɨsta. |
| "Ну, это моя рука тяжелая, что ли?", сказав, одну руку отрезала. |
|
|
| Дьэ эмиэ барда. |
| Dʼe emi͡e barda. |
| Опять пошла. |
|
|
| Бу эмиэ аҥаар илиитин быста. |
| Bu emi͡e aŋaːr iliːtin bɨsta. |
| Другую руку тоже отрезала. |
|
|
| Икки илиитэ һуок буолла. |
| Ikki iliːte hu͡ok bu͡olla. |
| Осталась без рук. |
|
|
| Итигэннэ эмээксин эппитэ: |
| Itigenne emeːksin eppite: |
| После этого старуха сказала: |
|
|
| "Бу таҥара уолун гытта угураһыакпын уоһум эрэ бүтүн буоллун". |
| "Bu taŋara u͡olun gɨtta ugurahɨ͡akpɨn u͡ohum ere bütün bu͡ollun." |
| "Чтоб с божьим сыном целоваться лишь бы губы целыми остались!" |
|
|
| Онтон барбыта. |
| Onton barbɨta. |
| Дальше побежала. |
|
|
| Элэтэ буолан өлбүтэ. |
| Elete bu͡olan ölbüte. |
| Иссякли ее силы, померла. |
|
|