| Лыыбыра эрдэн күөгэлдьэтэн иһээктиир даа. |
| Lɨːbɨra erden kü͡ögeldʼeten iheːktiːr daː. |
| Вот Лыыбыра греб, плавно покачиваясь. |
|
|
| Иһэн-иһэн тааска кэппит, тыыта һыстан каалбыт. |
| Ihen-ihen taːska keppit, tɨːta hɨstan kaːlbɨt. |
| Так плывя, наскочил на камень, лодочка прилипла. |
|
|
| Эрдиитинэн оксубут — эрдиитэ һыстан каалбыт. |
| Erdiːtinen oksubut — erdiːte hɨstan kaːlbɨt. |
| Ударил веслом — весло прилипло. |
|
|
| Илиитинэн оксубут — илиитэ һыстан каалбыт. |
| Iliːtinen oksubut — iliːte hɨstan kaːlbɨt. |
| Ударил рукой — рука прилипла. |
|
|
| Бииргэс илиитинэн оксор — бииргэһэ эмиэ һыстан каалбыт. |
| Biːrges iliːtinen oksor — biːrgehe emi͡e hɨstan kaːlbɨt. |
| Ударил другой рукой — другая тоже прилипла. |
|
|
| Атагынан тэппит — атага һыстан каалбыт, нөҥүө атагынан тэппитэ — эмиэ һыстан каалбыт. |
| Atagɨnan teppit — ataga hɨstan kaːlbɨt, nöŋü͡ö atagɨnan teppite — emi͡e hɨstan kaːlbɨt. |
| Пнул ногой — нога прилипла, пнул другой ногой — тоже прилипла. |
|
|
| Быарынан үппүтэ — быара эмиэ һыстан каалбыт. |
| Bɨ͡arɨnan üppüte — bɨ͡ara emi͡e hɨstan kaːlbɨt. |
| Толкнул животом — живот тоже прилип. |
|
|
| Онтон мэньиитинэн оксубут — мэньиитэ эмиэ һыстан каалбыт. |
| Onton menʼiːtinen oksubut — menʼiːte emi͡e hɨstan kaːlbɨt. |
| Потом головой ударил — голова тоже прилипла. |
|
|
| һыстан турдага. |
| Hɨstan turdaga. |
| Вот так прилипнув, стоял. |
|
|
| Ол турдагын Аҥаа Моҥус кэлбит. |
| Ol turdagɨn Aŋaː Moŋus kelbit. |
| Когда стоял, подошел Ангаа Монгус. |
|
|
| — Аньыкатаан! |
| "Anʼɨkataːn! |
| — Вот радость-то! |
|
|
| Киэһээҥҥи һокуускалаак буоллум! — диэбитинэн Лыыбыраны ылан кармааныгар уктан кээспит. |
| Ki͡eheːŋŋi hokuːskalaːk bu͡ollum", di͡ebitinen Lɨːbɨranɨ ɨlan karmaːnɨgar uktan keːspit. |
| Вечерняя закуска готова! — сказав, взял Лыыбыру и положил в карман. |
|
|
| Дьиэтигэр барбыт. |
| Dʼi͡etiger barbɨt. |
| Пошел домой. |
|
|
| Орогугар тийэн Аҥаа Моҥус һаактыан багарбыт. |
| Orogugar tijen Aŋaː Moŋus haːktɨ͡an bagarbɨt. |
| Выйдя на тропку, Ангаа Монгус захотел оправиться. |
|
|
| Ол һаактыы олордогуна, Лыыбыра кармаанын кайагаһын үстүн түһэн каалбыт. |
| Ol haːktɨː olordoguna, Lɨːbɨra karmaːnɨn kajagahɨn üstün tühen kaːlbɨt. |
| Когда сидел и оправлялся, Лыыбыра через дырку в кармане выпал. |
|
|
| Аҥаа Моҥус тугу да билбэккэ һыалыйатын көтөгүннэ да дьиэтигэр барбыт. |
| Aŋaː Moŋus tugu da bilbekke hɨ͡alɨjatɨn kötögünne da dʼi͡etiger barbɨt. |
| Ангаа Монгус ничего не заметил, подтянул штаны и пошел домой. |
|
|
| Дьиэтигэр таһыгар һонун араҥаска ыйаан баран киирбит. |
| Dʼi͡etiger tahɨgar honun araŋaska ɨjaːn baran kiːrbit. |
| Во дворе бросил шубу на лабаз и вошел в дом. |
|
|
| Эмээксинэ иистэнэ олорор эбит. |
| Emeːksine iːstene oloror ebit. |
| Старуха его, оказывается, сидела и шила. |
|
|
| — Эмээксиэн, кэһиибин эгэллим. |
| "Emeːksi͡en, kehiːbin egellim. |
| — Старуха, гостинец принес. |
|
|
| һонум кармааныгар баар таһаара, ону киллэрэн көр! — диэбит. |
| Honum karmaːnɨgar baːr tahaːra, onu killeren kör", di͡ebit. |
| Оставил во дворе в кармане шубы, внеси! — сказал. |
|
|
| Эмээксинэ үөрүүтүгэр иҥнэлээк-һүүтүгүн ыйыран кээспит, такса көппүт. |
| Emeːksine ü͡örüːtüger iŋneleːk hüːtügün ɨjɨran keːspit, taksa köppüt. |
| Старуха от радости проглотила иголку с наперстком и выскочила. |
|
|
| Булбакка төннөн киирбит: |
| Bulbakka tönnön kiːrbit: |
| Не найдя ничего, обратно вошла: |
|
|
| — Кармааҥҥар туок да һуок! — диэбит. |
| "Karmaːŋŋar tu͡ok da hu͡ok", di͡ebit. |
| — В кармане твоем ничего же нет! — сказала. |
|
|
| Аҥаа Моҥус: |
| Aŋaː Moŋus: |
| Ангаа Монгус: |
|
|
| — Бэйэҥ һиэтэгиҥ диин, — диэбит да, эмээксин быарын кайа тардар. |
| "Bejeŋ hi͡etegiŋ diːn", di͡ebit da, emeːksin bɨ͡arɨn kaja tardar. |
| — Сама небось съела! — и вспорол живот старухи. |
|
|
| Эмээксин быарыттан иҥнэлээк һүүтүк кылыр гына түспүт. |
| Emeːksin bɨ͡arɨttan iŋneleːk hüːtük kɨlɨr gɨna tüspüt. |
| Из живота старухи со звоном выпали только наперсток с иголкой. |
|
|
| — Оо, каарыан дьактарбын! — үүгүлээбит Аҥаа Моҥус. |
| "Oː, kaːrɨ͡an dʼaktarbɨn", üːgüleːbit Aŋaː Moŋus. |
| — О-о, жена моя дорогая! — закричал Ангаа Монгус. |
|
|
| Төттөрү һүүрбүт. |
| Töttörü hüːrbüt. |
| Побежал обратно. |
|
|
| Лыыбыра орокко бу чаҥкайа һытар. |
| Lɨːbɨra orokko bu čaŋkaja hɨtar. |
| Лыыбыра на тропке лежит. |
|
|
| Ылар да кармааныгар уктар. |
| ɨlar da karmaːnɨgar uktar. |
| Взял и в карман положил. |
|
|
| Төттөрү һүүрэн кэлэр. |
| Töttörü hüːren keler. |
| Обратно побежал. |
|
|
| Дьиэтигэр киирэн Лыыбыраны иикээптииҥҥэ ыйаан кээһэр. |
| Dʼi͡etiger kiːren Lɨːbɨranɨ iːkeːptiːŋŋe ɨjaːn keːher. |
| Вошел в дом, Лыыбыру повесил на крюк [для котлов]. |
|
|
| Аҥаа Моҥус һэттэ таракаай оголоок эбит. |
| Aŋaː Moŋus hette tarakaːj ogoloːk ebit. |
| Ангаа Монгус имел семерых плешивых детей, оказывается. |
|
|
| Ол оголорукар диэбит: |
| Ol ogolorukar di͡ebit: |
| Тем своим детям сказал: |
|
|
| — Оголоор, Лыыбыра һыата тэстиэгэ — көрөр буолуҥ. |
| "Ogoloːr, Lɨːbɨra hɨ͡ata testi͡ege — körör bu͡oluŋ. |
| — Дети, следите, [когда] закапает сало Лыыбыры. |
|
|
| Кэлэрбэр күөстээриҥ! |
| Kelerber kü͡östeːriŋ!" |
| К моему приходу сварите [его]! |
|
|
| Диэтэ да таксан каалбыт. |
| Di͡ete da taksan kaːlbɨt. |
| Сказал и сразу вышел. |
|
|
| Төһө да буолбакка Лыыбыра дьэ ииктээбит. |
| Töhö da bu͡olbakka Lɨːbɨra dʼe iːkteːbit. |
| Немного погодя, Лыыбыра помочился. |
|
|
| Оголор онно үүгүлэспиттэр: |
| Ogolor onno üːgülespitter: |
| Тут дети закричали: |
|
|
| — Аньикатаан! |
| "Anʼikataːn! |
| — Радость-то какая! |
|
|
| Лыыбыра ыбагас һыата тогунна! |
| Lɨːbɨra ɨbagas hɨ͡ata togunna!" |
| Жидкое сало Лыыбыры закапало! |
|
|
| Онтон Лыыбыра дьэ һаактыыр. |
| Onton Lɨːbɨra dʼe haːktɨːr. |
| Вот потом Лыыбыра оправляется. |
|
|
| Оголор үүгүлэспиттэр: |
| Ogolor üːgülespitter: |
| Дети закричали: |
|
|
| — Аньикатаан! |
| "Anʼikataːn! |
| — Радость-то какая! |
|
|
| Лыыбыра койуу һыата тогунна! |
| Lɨːbɨra kojuː hɨ͡ata togunna!" |
| Густое сало Лыыбыры вываливается! |
|
|
| Лыыбыра оголорго диэбит: |
| Lɨːbɨra ogolorgo di͡ebit: |
| Лыыбыра сказал детям: |
|
|
| — Оголоор! |
| "Ogoloːr! |
| — Дети! |
|
|
| Түһэриҥ миигин. |
| Tüheriŋ miːgin. |
| Спустите меня. |
|
|
| Мин эһиэкэ луоску оҥорон биэриэм — мин һыабын һииргитигэр үчүгэй буолуо! |
| Min ehi͡eke lu͡osku oŋoron bi͡eri͡em — min hɨ͡abɨn hiːrgitiger üčügej bu͡olu͡o!" |
| Я сделаю вам ложки, чтоб удобно было вам черпать мое сало! |
|
|
| — Кайа, эрэй кэйэ! |
| "Kaja, erej keje!" |
| — Очень хорошо! |
|
|
| — Лыыбыраны түһэрбиттэр. |
| Lɨːbɨranɨ tüherbitter. |
| — и спустили Лыыбыру. |
|
|
| Лыыбыра диэбит: |
| Lɨːbɨra di͡ebit: |
| Лыыбыра сказал: |
|
|
| — Эгэлиҥ тээтэгит һытыы һүгэтин! |
| "Egeliŋ teːtegit hɨtɨː hügetin!" |
| — Подайте тятин острый топор! |
|
|
| Эгэлэн биэрбиттэр. |
| Egelen bi͡erbitter. |
| Принесли [его] и дали [ему]. |
|
|
| — Ороҥҥутугар көрө һытыҥ — кайдак мин оҥоробун. |
| "Oroŋŋutugar körö hɨtɨŋ — kajdak min oŋorobun." |
| — Ложитесь в свою постель и смотрите, как буду делать. |
|
|
| Оголор һытан каалбыттар. |
| Ogolor hɨtan kaːlbɨttar. |
| Дети легли. |
|
|
| Ол һыппыттарыгар Лыыбыра мэньиилэрин быһа кэрдитэлээбит. |
| Ol hɨppɨttarɨgar Lɨːbɨra menʼiːlerin bɨha kerditeleːbit. |
| Как только улеглись, Лыыбыра разом отрубил им головы. |
|
|
| Эттэрин күөстээн кээспит. |
| Etterin kü͡östeːn keːspit. |
| Мясо их сварил. |
|
|
| Мэньиилэри ороҥҥо кэчигирэччикээн ууран баран һуорганынан һабыталаабыт. |
| Menʼiːleri oroŋŋo kečigireččikeːn uːran baran hu͡organɨnan habɨtalaːbɨt. |
| Головы в ряд уложил на постели и накрыл одеялом. |
|
|
| Корголдьиины ылан баран оһок анныгар киирэн каалбыт. |
| Korgoldʼiːnɨ ɨlan baran ohok annɨgar kiːren kaːlbɨt. |
| Взял кочергу-ожиг и залез под очаг. |
|
|
| Бу һыттагына Аҥаа Моҥус кэлбит. |
| Bu hɨttagɨna Aŋaː Moŋus kelbit. |
| Когда там лежал, пришел Ангаа Монгус. |
|
|
| Аҥаа Моҥус кэлэн үүгүлээбит: |
| Aŋaː Moŋus kelen üːgüleːbit: |
| Ангаа Монгус пришел и крикнул: |
|
|
| — Оголоор! |
| "Ogoloːr! |
| — Дети! |
|
|
| Ааҥҥытын арыйыҥ! |
| Aːŋŋɨtɨn arɨjɨŋ!" |
| Откройте дверь! |
|
|
| Ким да арыйбат. |
| Kim da arɨjbat. |
| Никто не открыл. |
|
|
| Каста да үүгүлээбит. |
| Kasta da üːgüleːbit. |
| Несколько раз крикнул. |
|
|
| Оголор төрүт арыйбатактар. |
| Ogolor törüt arɨjbataktar. |
| Дети все не открывали. |
|
|
| Аанын костуу тардан киирбит. |
| Aːnɨn kostuː tardan kiːrbit. |
| Взломав дверь, вошел. |
|
|
| Көрбүтэ — эт буһа турар, оголор утуйа һыталлар. |
| Körbüte — et buha turar, ogolor utuja hɨtallar. |
| Увидел, что мясо варится, дети спят. |
|
|
| — Оо, оголорум Лыыбыра һыатыттан тотон баран утуйа һыталлар эбит буо! — диир. |
| "Oː, ogolorum Lɨːbɨra hɨ͡atɨttan toton baran utuja hɨtallar ebit bu͡o", diːr. |
| — О-о, дети мои, сала Лыыбыры наевшись, спят, оказывается! — сказал. |
|
|
| Күөһү таһаарар, |
| Kü͡öhü tahaːrar. |
| Снимает котел. |
|
|
| һүрэгиттэн амсайар — һүрэгэ тарпыт. |
| Hüregitten amsajar — hürege tarpɨt. |
| Отведал сердца — екнуло сердце. |
|
|
| — Оо, Лыыбыра мин уруум эбит дуу?! — диэбит. |
| "Oː, Lɨːbɨra min uruːm ebit duː", di͡ebit. |
| — О-о Лыыбыра, оказывается, мой родственник! — сказал. |
|
|
| Таал һиэбит — таала тарпыт. |
| Taːl hi͡ebit — taːla tarpɨt. |
| Отведал селезенки — передернуло селезенку. |
|
|
| — Оо, Лыыбыра илэ уруум эбит дуу?! диэбит. |
| "Oː, Lɨːbɨra ile uruːm ebit duː?!", di͡ebit. |
| — О, Лыыбыра, оказывается, мой настоящий родич! — сказал. |
|
|
| Онтон турбут. |
| Onton turbut. |
| Потом встал. |
|
|
| Оголорун арыйа тарпыта — һэттэ мэньии чэкэнис гыммыттар. |
| Ogolorun arɨja tarpɨta — hette menʼiː čekenis gɨmmɨttar. |
| Одеяло с детей сдернул — семь голов покатились. |
|
|
| Һоһуйа кытта Аҥаа Моҥус үүгүлээбит: |
| Hohuja kɨtta Aŋaː Moŋus üːgüleːbit: |
| От неожиданности Ангаа Монгус вскрикнул. |
|
|
| — Лыыбыра! |
| "Lɨːbɨra! |
| — Лыыбыра! |
|
|
| Канна бааргыный? |
| Kanna baːrgɨnɨj?" |
| Где ты? |
|
|
| Лыыбыра: |
| Lɨːbɨra: |
| Лыыбыра: |
|
|
| — Таһаара баарбын! диэбит. |
| "Tahaːra baːrbɨn", di͡ebit. |
| — Я во дворе! — сказал. |
|
|
| Ону иһиттэ да дьиэтин кайа көтөн таксар. |
| Onu ihitte da dʼi͡etin kaja kötön taksar. |
| Как услышал это, пошел напролом через стену. |
|
|
| Лыыбыра канна да һуок. |
| Lɨːbɨra kanna da hu͡ok. |
| Лыыбыры нигде нет. |
|
|
| — Лыыбыраа, каннагыный? |
| "Lɨːbɨraː, kannagɨnɨj?" |
| — Лыыбыра, где ты? |
|
|
| — Дьиэ иһигэр баарбын! диэбит Лыыбыра. |
| "Dʼi͡e ihiger baːrbɨn", di͡ebit Lɨːbɨra. |
| — Я в доме! — говорит Лыыбыра. |
|
|
| Дьиэгэ көтөн түспүт — Лыыбыра һуок. |
| Dʼi͡ege kötön tüspüt — Lɨːbɨra hu͡ok. |
| Вломился в дом — Лыыбыры нет. |
|
|
| — Лыыбыраа, каннагыный? |
| "Lɨːbɨraː, kannagɨnɨj?" |
| — Лыыбыры, где ты? |
|
|
| — Үөлэскэ баарбын! |
| "Ü͡öleske baːrbɨn!" |
| — Я в дымоходе! |
|
|
| Үөлэскэ көрүлээбитэ — Лыыбыра канна да һуок. |
| Ü͡öleske körüleːbite — Lɨːbɨra kanna da hu͡ok. |
| Заглянул в дымоход — Лыыбыры нигде нет. |
|
|
| — Лыыбыраа, канна бааргыный? диэбит. |
| "Lɨːbɨraː, kanna baːrgɨnɨj", di͡ebit. |
| — Лыыбыра, где ты? — закричал. |
|
|
| Лыыбыра: |
| Lɨːbɨra: |
| Лыыбыра: |
|
|
| — Оһок анныгар баарбын! диэбит. |
| "Ohok annɨgar baːrbɨn!", di͡ebit. |
| — Я под очагом! — сказал. |
|
|
| Ону Аҥаа Моҥус иһиттэ да, мэньиитинэн киирээри гыммыт. |
| Onu Aŋaː Moŋus ihitte da, menʼiːtinen kiːreːri gɨmmɨt. |
| Как услышал Ангаа Монгус, стал туда просовывать голову. |
|
|
| Онуга Лыыбыра һанарар: |
| Onuga Lɨːbɨra hanarar: |
| На это сказал Лыыбыра: |
|
|
| — Эһээ, мэньиигинэн кииримэ — батыаҥ һуога. |
| "Eheː, menʼiːginen kiːrime — batɨ͡aŋ hu͡oga. |
| — Дедушка, голову не суй — не влезешь. |
|
|
| Эмэһэгинэн киир. |
| Emeheginen kiːr." |
| Задом иди. |
|
|
| Аҥаа Моҥус эмэһэтинэн киирбит. |
| Aŋaː Moŋus emehetinen kiːrbit. |
| Ангаа Монгус задом полез. |
|
|
| Ол киирэн эрдэгинэ Лыыбыра кытарчы барбыт корголдьиинынан эмэһэтин иһинэн аспыт. |
| Ol kiːren erdegine Lɨːbɨra kɨtarčɨ barbɨt korgoldʼiːnɨnan emehetin ihinen aspɨt. |
| Когда так стал влезать, Лыыбыра раскаленную докрасна кочергу-ожиг в задний проход [ему] всадил. |
|
|
| Аҥаа Моҥус өлөн каалбыт. |
| Aŋaː Moŋus ölön kaːlbɨt. |
| Ангаа Монгус испустил дух. |
|
|
| Лыыбыра тагыста да дьиэтигэр баран каалбыт. |
| Lɨːbɨra tagɨsta da dʼi͡etiger baran kaːlbɨt. |
| Лыыбыра вышел и отправился домой. |
|
|
| Онон байан-тайан олорбут. |
| Onon bajan-tajan olorbut. |
| Так и жил себе богато и сыто. |
|
|
| Дьэ бүттэ. |
| Dʼe bütte. |
| Вот и все. |
|
|