UkOA_2010_Festival_nar

Вернуться к списку текстов

UkOAОлег: Һакалыы кэпсиэм дуо?
– Hakalɨː kepsi͡em du͡o?
На долганском говорить?
 
SEМһмм һакалыы, һакалыы.
– Mhm hakalɨː, hakalɨː.
Да, на долганском, на долганском.
 
UkOAҺүрбэ иккилээк июньӈа икки һүс уоннаак дьылга Ханты-Мансийскай городка буолбута фестиваль "Северное сияние" диэн ааттаак.
– Hürbe ikkileːk ijunʼŋa ikki hüːs u͡onnaːk dʼɨlga Xantɨ-Mansijskaj gorakka bu͡olbuta fʼestʼival "Sʼevʼernaje sʼijanʼije" di͡en aːttaːk.
Двадцать второго июня 2010 года в Ханты-Мансийске прошел фестиваль под названием "Северное сияние".
 
UkOAОнно Таймыртан биһиги барбыппыт икки киһи.
Onno Tajmɨːrtan bihigi barbɨppɨt ikki kihi.
Туда с Таймыра мы вдвоём поехали.
 
UkOAБиргэс буоллага Владимир Энович Сигуней Народнай Артист России диэн киһи ааттаак заслуженный артист России и мин Наскуоттан.
Birges bu͡olla Vladʼimʼir Eːnovʼičʼ Sʼigunʼej, "Naroːdnaj Artʼist Rassʼii" di͡en kihi aːttaːk "Zaslužennɨj artʼist Rassʼii" i min Nasku͡ottan.
Другой был Владимир Энович Сигуней, человек со званием "Народный артист России", "Заслуженный артист России", и я из Хатанги.
 
UkOAОнно бэрт үчүгэйдик биһигитин тоһуйдулар, туустаак килибинэн.
Onno bert üčügejdik bihigitin tohujdular, tuːstaːk kili͡ebinen.
Там очень хорошо нас встретили, хлебом-солью.
 
UkOAУлакан багайы гостинацага диэлэтилэр аата буолла "Һэттэ гирбэй" - семь холмов.
Ulakan bagaj gastʼinʼisaga dʼi͡eleːtiler, aːta bu͡olla "Hette girbej", "Semʼ xalmov".
В очень большой гостинице разместили, под названием "Семь холмов".
 
UkOAБэрт үчүгэдик биһигини аһаталлар онно, аһаппыттара, утуппуттара, онтон һарсыӈӈытын репетициялаабыппыт.
Bert üčügejdik bihigini ahatallar onno, ahappɨttara, utupputtara, onton harsɨŋŋɨtɨn rʼepʼetʼicɨjalaːppɨt.
Очень хорошо нас там накормили, спать уложили, потом с завтрашнего репетиция была.
 
UkOAҺол киэһэтин, һол киэһэтин же выступайдаабыппыт.
Hol ki͡ehetin, hol ki͡ehetin že vɨstupajdaːppɨt.
В тот же вечер выступили.
 
UkOAОл кэнниттэн төгүрүк остол буолта иккис күнүгэр,
Ol kennitten tögürük ostol bu͡olta ikkis künüger.
После этого круглый стол был во второй день.
 
UkOAол төгүрүк остолго буолла эӈин ээ элбэк киһи комуллубута,
Ol tögürük ostolgo bu͡olla eŋin eː elbek kihi komullubuta.
На этом круглом столе много разных людей собралось,
 
UkOAүөрүнү куоһаганы ээ олок туһунан кэпсэтии баар этэ,
Ü͡örüːnü kuhaganɨ eː olok tuhunan kepsetiː baːr ete.
о хорошем, о плохом, о жизни разговаривали.
 
UkOAоголор үөрэнэллэрин тустарынан студенттар ээ ити улакан высший учебный заведениялар тустарыгар того бырагалларын или того үөрэммэттэрин ол туһугар
улакан отто вопрос турар этэ.
Ogolor ü͡örenellerin tustarɨnan studʼenttar eː iti ulakan vɨššɨj učʼebnɨj zavʼedʼenʼijalar tustarɨgar togo bɨragallarɨn ili togo ü͡öremmetterin ol ol tuhugar eː ulakan onton
vapros turar ete.
Много обсуждали вопрос об учащихся, о студентах, почему высшие учебные заведения бросают или почему не учатся.
 
UkOAОнтон буолла (эмэ- ) эмээксин выступайдаабыта онно Малданова диэн Мария Кузьминична.
Onton bu͡olla (eme-) eː emeːksin vɨstupajdaːbɨt onno, Maldaːnova di͡en Marʼija Kuzʼmʼinʼičʼna.
Потом выступала бабушка, зовут Молданова Мария Кузьминична.
 
UkOAӨйдөөк дьактар, ол һаӈарбыта:
Öjdöːk dʼaktar, ol haŋarbɨta:
Умная женщина, так сказала:
 
UkOAээ ого киһилэр ээ ого киһилэр бэйэлэрин кэргэннэригэр бэйэлэрин кэргэннэрин истэригэр истэриттэн воспитания буолардак.
Eː ogo kihiler eː ogo kihiler bejelerin kergenneriger bejelerin kergennerin isteriger isteritten vaspʼitanʼija bu͡olardaːk.
Молодые люди, э-э, молодые люди должны воспитываться в своём семейном… в своём семейном кругу.
 
UkOAТөрөппүт киһи биэрэрдээк үөрэги үтүөнү куһуоганы огого.
Töröppüt kihi bi͡ererdeːk ü͡öregi ütü͡önü kuhaganɨ ogogo.
Образование ребенку дают родители — хорошее [или] плохое.
 
UkOAАа оскуола, садик онуга буолла учебный заведениялар онуга көмө эрэ буолуоктарын наада они основной базы көрдүк буолуоктарын.
Aː usku͡ola, sadʼik onuga bu͡olla eː učʼebnɨj zavʼedʼenʼijalar onuga kömö ere bu͡olu͡oktarɨn naːda, a anʼi asnavnoj bazɨ kördük bu͡olu͡oktarɨn.
Школа, садик, учебные заведения должны им только помогать.
 
UkOAОл иһин буолла аны инни диэк ээ улатыннарыакка наада диир ээ ол дьактар эппиэти төрөтөр киһилэртэр родителляртан.
Ol ihin bu͡olla anɨ inni di͡ek eː ulaːtɨnnarɨ͡akka naːda diːr eː ol dʼaktar eppi͡eti törötör kihilerten radʼitelʼlartan.
Поэтому сейчас сперва надо повысить, говорит эта женщина, ответственность родителям.
 
UkOAДа и үтүөнү элбэттиннэриэккэ диэн һаӈарбыта ол дьактар, үтүөнү элбэтиннэриэккэ аа куһуоганы агыйатыннарыакка бу һиргэ.
Da i ütü͡önü elbeːtinneri͡ekke di͡en haŋarbɨta ol dʼaktar, ütü͡önü elbeːtinneri͡ekke a kuhaganɨ agɨjaːtɨnnarɨ͡akka bu hirge.
Да, и прекрасное преумножать, сказала эта женщина, прекрасное приумножать, а плохое убавлять на этой земле.
 
UkOAВот колоон көрдөккө (если) энигин куһуоганнык һаӈардылар, куһуоганы гыннылар дуо, эн буо кэпсээмиэккин наада ол киһи туһунан, диир ол дьактар.
Vot, nu, koloːn kördökkö (jeslʼi) enigin kuhagannɨk haŋardɨlar, kuhaganɨ gɨnnɨlar du͡o, en bu͡o kepseːmi͡ekkin naːda ol kihi tuhunan, diːr ol dʼaktar.
Вот, ну, к примеру, если про тебя плохое говорят, плохое [тебе] сделали, не надо рассказывать про этого человека, говорит она.
 
UkOAОл киһи туһу.. ол киһи туһунан бэйэтигэр һаӈарымыаккын наада но киһилэргэ эмиэ кэпсэмиэккэ наада чтоб куһуоган улатымыэгын.
Ol kihi (tuhu-) ol kihi tuhunan bejetiger haŋarɨmɨ͡akkɨn naːda, no kihilerge emi͡e kepseːmi͡ekke naːda štob kuhagan ulaːtɨmi͡egin.
Про этого человека ему самому говорить не надо, но и людям тоже говорить не надо, чтоб плохого не становилось больше.
 
UkOAА үчүгэйдик гыммыт киһиэккэ буолла ол киһиэкэ можешь эмиэ бэйэтигэр һаӈарымыаккын чтоб киһиргэмиэӈин.
A üčügejdik gɨmmɨt kihi͡eke bu͡olla ol kihi͡eke možešʼ emi͡e bejetiger haŋarɨmɨ͡akkɨn štob kihirgeːmi͡egin.
А человеку, сделавшему хорошее, этому человеку можешь тоже не говорить, чтобы он не хвастался.
 
UkOAА атын киһилэргэ кэпсиэккин наада что ол киһи үчүгэйи гыммыта диэн, ол киһи оннук диэн, ол киһи итинник диэн.
A atɨn kihilerge kepsi͡ekkin naːda što ol kihi üčügeji gɨmmɨta di͡en, ol kihi onnuk di͡en, ol kihi itinnik di͡en.
А другим людям надо рассаказывать, что этот человек хорошее сделал, этот человек вот такой, этот человек такой.
 
UkOAОччого буолла үтүө улаатар.
Oččogo bu͡olla ütü͡ö ulaːtar.
Прекрасное растёт.
 
UkOAҮтүө улаатар, оннук формуланнан диэн, но эмиэ таки ол формулага мин һагластаммаппын.
Ütü͡ö ulaːtar, onnuk formulannan di͡en, no emi͡e tak i ol formulaga min haglastammappɨn.
Прекрасное растёт, по такой формуле то есть, но опять-таки с этой формулой я не согласен.
 
UkOAТого диэӈӈит?
Togo di͡eŋŋit?
Почему, скажете?
 
UkOAкуһуоган иккис формула баар ол үрдүтүгэр оччого куһаган улатымыагын.
Kuhagan ikkis formula baːr ol ürdütüger oččogo kuhagan ulaːtɨmɨ͡agɨn.
Плохое — вторая формула есть выше тогда — плохое чтобы не увеличивалось.
 
UkOAКуһаганы, инни диэк төттөрү улакан эппиэт биэриэккэ наада гиниэкэ, чтоб куһаганы гыммыт киһи билиэгин, что мээнэ киһини гиниэнэ куһугана мээнэ аһыа
һуога гиниэкэ
Kuhaganɨ, inni di͡ek töttörü ulakanɨ eppi͡et bi͡eri͡ekke naːda gini͡eke, štob kuhaganɨ gɨmmɨt kihi bili͡egin, što meːne kihini gini͡ene kuhagana meːne ahɨ͡a hu͡oga gini͡eke.
Плохому, сперва большой отпор надо ему дать, чтоб человек, сделавший плохое, знал, что его зло не сойдет ему с рук.
 
UkOAгини буолла киһи иннитигэр эппиэттирдээк чтоб инни диэк куһаганы гыныммыагын, оччого буолла үтүө икките раз улаатан таксыага.
Gini bu͡olla kihi innitiger eppi͡ettiːrdeːk štob inni di͡ek kuhaganɨ gɨnɨmɨ͡agɨn, oččogo bu͡olla ütü͡ö ikkite raz ulaːtan taksɨ͡aga.
Он будет перед человеком отвечать, чтоб впредь плохого не делал, тогда добро вдвойне увеличится.
 
UkOAИ олорооччу киһилэр онного олороччу киһилэр бэйэлэрин инни диэк, бэйэлэрин инни диэк атагастатыактара һуоктара да атагастатыактара һуоктара.
I oloroːčču kihiler, onno oloroːčču kihiler bejelerin inni di͡ek, bejelerin inni di͡ek atagastatɨ͡aktara hu͡oktara da atagastatɨ͡aktara hu͡oktara.
И живущие люди, живущие там люди себя больше в обиду не дадут.
 
UkOAАа но онтон ол, ол круглый төгүрүк остол бүппүтүн кэннэ эмиэ концерт гала концерт диэн буоллта онно бэрт үчүгэйдик выступайдаабыттара элбэк коллектив
кэлбитэ.
Aː no onton ol, ol kruglɨj tögürük ostol büppütün kenne emi͡e kancert, "gala - kancert" di͡en bu͡olta onno, bert üčügejdik vɨstupajdaːbɨttara, elbek kallʼektiv kelbite.
Ну, потом этот круглый стол когда закончился, снова был концерт, гала-концерт, там очень хорошо выступали, много коллективов приехали.
 
UkOAЭэ Ханты-Мансийскайтан бэйэтиттэн театральнай группа баар этэ биһиэнэ ансамбль хэйробут көрдүк
Eː Xantɨ-Mansijskajtan bejetitten tʼeatralʼnaj gruppa baːr ete bihi͡ene ansamblʼ Xejrobut kördük.
Из самого Ханты-Мансийска была театральная группа, как наш ансамбль "Хэйро".
 
UkOAонтон буолла Магадантан кэлбиттэрэ ээ Ямало-Ненецкий автономнуй округтан, Чукоткаттан анасамбль баар этэ, ыраак һиртэн кэлитэлээбиттэр.
Onton bu͡olla Magadantan kelbittere, eː Jamala_Nʼenʼeckij avtonomnɨj oːkrugtan, Čʼukotkattan ansamblʼ baːr ete, ɨraːk hirten keliteleːbitter.
Потом из Магадана приехали, из Ямало-Ненецкого автономного округа, с Чукотки ансамбль был, из отдалённых мест приезжали.
 
UkOAОнтон элбэк-элбэк һиртэн кэлитэлэбиттэр онно
Onton elbek-elbek hirten keliteleːbitter onno.
Потом из многих-многих мест приехали туда.
 
UkOAһүрбэ иккки коллектив баар этэ, ээ.
Hürbe ikki kallʼektʼiv baːr ete, eː.
Двадцать два коллектива было.
 
UkOAОнтон куратордарбыт үчүгэй багайи дьактаттар этилэрэ биһигитин барытын ээ иллэннэр, эгэлэннэр, куччугуй оголуу утутаннар, онтон аһатаннар, онтон музейдар
үстүн теплоходка һылдьыбыппыт "Иртыш" диэн ээ оо үрэк, "Иртыш" диэн үрэк үстүн барбыппыт.
Onton kuratardarbɨt üčügej bagajɨ dʼaktattar etilere bihigitin barɨtɨn eː illenner, egelenner, küččügüj ogoluː ututannar, onton ahatannar, onton muzʼejdar üstün tʼeplaxokka
hɨldʼɨbɨppɨt "Irtɨš" di͡en eː ürek, "Irtɨš" di͡en ürek üstün barbɨppɨt.
Ещё кураторы были очень хорошие женщины, нас всех сопровождали, приводили, как маленьких детей спать укладывали, потом кормили, потом в музеи, на
теплоходе гуляли по реке Иртыш, по реке Иртыш ездили.
 
UkOAОл Иртыш буолла улакан үрэккэ кыттар "Обь" диэн үрэккэ ол кыттыбыттарга бэлэктэммиппит.
Ol Irtɨš bu͡olla ulakan ürekke kɨttar "Obʼ" di͡en ürekke ol kɨttɨbɨttarga belektemmippit.
Этот Иртыш с большой рекой соединяется по имени Обь, там, где они сливаются, (мы одарили?).
 
UkOAЫлары ырыалары ыллаабыппыт кэлээрибит бараарыбыт бэсэслээ багайи этэ.
(Ɨlarɨ-) ɨrɨ͡alarɨ ɨllaːbɨppɨt keleːribit baraːrɨbɨt, beseleː bagaji ete.
Песни пели, когда приезжали, уезжали, очень весело было.
 
UkOAКинога уһулбуттара биһигитин онтон, онтон төттөрү кэлэммит ээ ол һарсыӈӈытын.
Kʼinoːga uhulbuttara bihigitin onton, onton töttörü kelemmit eː ol harsɨŋŋɨtɨn.
В кино снимали нас потом, потом мы обратно приехали, на другое утро.
 
UkOAОл үс күнү буолбуппут, ээ үс күнү буолааччы, ээ үс күнү буолбуппутугар Ханты-Мансийскайга үчүгэй багайи күннэр этилэрэ, каллаан.
Ol üs künü bu͡olbupput, eː üs künü bu͡olaːččɨ, eː üs künü bu͡olbupputugar Xantɨ-Mansijskajga üčügej bagaji künner etilere, kallaːn.
Эти три дня были, три дня в Ханты-Мансийске очень хорошие дни были, погода.
 
UkOAОл иннитигэр һамыырдыр этэ диир этилэр онтон һүрбэттэн такса градус этэ һүрбэ түөрт-һүрбэ биэс градус буолан истэ ити күттэргэ
Ol innitiger hamɨːrdɨːr ete, diːr etilere, onton hürbetten taksa gradus ete hürbe tü͡ört, hürbe bi͡es gradus bu͡olan iste iti kütterge.
Перед этим дожди были, говорят, потом двадцать с лишним градусов было, двадцать четыре-двадцать пять градусов становилось в эти дни.
 
UkOAол иһин буолла биһиэкэ олуста ититэ һуок этэ но олуста и тымныыта һуок этэ, ол иһин бэрт үчүгэй биһиэкэ.
Ol ihin bu͡olla bihi͡eke olus da itiːte hu͡ok ete, no olus da i tɨmnɨːta hu͡ok ete, ol ihin bert üčügej bihi͡eke.
Поэтому для нас не очень жарко и не очень холодно было, поэтому для нас очень хорошо.
 
UkOAМин һанаабар итинник климат гинилэргэ итинник каллаан бэрт үчүгэйдик туксар.
Min hanaːbar itinnik klimat ginilerge itinnik kallaːn bert üčügejdik tuksar.
Я думаю, такой климат для них, такая погода очень хорошо подходит.
 
UkOAОл иһин өссүө да ыгырдыктарына мин һанаабар мин буо барар көрдүкпүн өссүө бирдэ, ыаллана.
Ol ihin össü͡ö da ɨgɨrdaktarɨna min hanaːbar min bu͡o barar kördükpün össü͡ö biːrde, ɨ͡allana.
Поэтому если ещё пригласят, я думаю, поеду, наверное, ещё один раз, в гости.
 

Вернуться к началу текста

Вернуться к списку текстов