| ′ӓ̄сан Марковоɣон. |
| äːsan Мarkovoqon. |
| Это случилось в Марково. |
|
|
| ны′тʼан ма′тʼтʼӧɣын ′ӓ̄сан ′оккы ′ӓ̄да. |
| nɨtʼan matʼtʼöqɨn äːsan oqqɨ äːda. |
| Там в тайге была одна деревня. |
|
|
| ′нимдъ ′тӓбын Марково. |
| nimdə täbɨn Мarqovo. |
| Ее называли Марково. |
|
|
| ны′тʼӓн иллыкус па′jа ′нӓндызӓ. |
| nɨtʼän illɨqus paja nändɨzä. |
| Там жила одна женщина с дочерью. |
|
|
| и′рат тӓбы′нан ′тʼӓңус. |
| irat täbɨnan čäŋus. |
| Мужа у нее не было. |
|
|
| иллы′к(к)ус он′дӓ. |
| illɨqqus ondä. |
| Жила одна. |
|
|
| ′нʼӓjайгус, ′тшоппырый′гус, свӓң(ɣ)ыйгус |
| nʼäjajgus, tšoppɨrɨjgus, swäŋqɨjgus. |
| Белковала, за ягодами ходила, за орехами. |
|
|
| оккы′рың ӓ′ран ′нӓдъ(ӓ) kwан′нӓ ′пе̄мыгу. |
| oqqɨrɨŋ äran nädə qwannä peːmɨgu. |
| Однажды осенью дочь ушла на охоту. |
|
|
| ′ӓ̄wыт ′ӓ̄кус ′ма̄тkын. |
| äːwɨt äːqus maːtqɨn. |
| Мать была дома. |
|
|
| kа′роɣъннӓ ‵то ӱ′тӓттӓ тӓп палʼ′дʼӱс ′нʼӓjалʼ(лʼ)е. |
| qaroqənnä to ütättä täp palʼdʼüs nʼäjalʼlʼe. |
| С утра до вечера она ходила белковать. |
|
|
| ′тʼе̄лын палʼдʼу′лʼевлʼе ′ӱ̄домыɣӓн ла′kkонӓ ′ма̄тkындъ. |
| tʼeːlɨn palʼdʼulʼewlʼe üːdomɨqän laqqonä maːtqɨndə. |
| Днем проходив, к вечеру отправилась домой. |
|
|
| ′тӱ̄мбың алʼи мо′kаукаң ′тша̄джимба kо′ттӓ ′ма̄тkындъ. |
| tüːmbɨŋ alʼi moqauqaŋ čaːǯimba qottä maːtqɨndə. |
| Долго ли, коротко ли шла обратно домой. |
|
|
| ′тʼелʼеɣы(ӓ)ндъ тӓбым ′kы̄рымбат ′kwӓрɣӓ нӓйɣун вӓ′ттоун. |
| tʼelʼeqɨndə täbɨm qɨːrɨmbat qwärqä näjqun wättoun. |
| Весь день ее караулил медведь, по следам женщины [шёл]. |
|
|
| мидъм′бат ′ӱ̄дъмыɣын ′сурулʼди па′jам. |
| midəmbat üːdəmɨqɨn surulʼdi pajam. |
| Догнал вечером охотницу. |
|
|
| о′ралбат, kwӓт′пат, а̄м′бат ′тӓбым. |
| oralbat, qwätpat, aːmbat täbɨm. |
| Схватил, убил и съел ее. |
|
|
| kаймы′ламдъ ‵нышкылгыл′бат, ‵тӱлъ′сӓмдъ то̄ ′тʼӓтджимбат. |
| qajmɨlamdə nɨšqɨlgɨlʼbat, tülʼəsämdə toː tʼätǯimbat. |
| Вещи изорвал, ружье в сторону бросил. |
|
|
| kалым′ба оккъ ′то̄быт таw нӓ′дӓнанна. |
| qalɨmba oqqə toːbɨt taw nädänanna. |
| Осталась одна нога от этой девушки. |
|
|
| ′ӱ̄дъмын ′ӓwӓт ӓдълд′жис. |
| üːdəmɨn äwät ädəlǯis. |
| Вечером мать ее ждала. |
|
|
| нӓдъ ассъ ′тӱмба. |
| nädə assə tümba. |
| Дочь не пришла. |
|
|
| вес пин ′ӓwыт ′нӓндыго ′тӓ̄рбылʼе ′ассъ ′kондыс. |
| wes pin äwɨt nändɨgo täːrbɨlʼe assə qondɨs. |
| Всю ночь мать, о дочери думая, не спала. |
|
|
| та̄р ′ассъ ′тʼе̄лымбыс ′ӓ̄выт kwа′нны ′нӓ̄мдъ ′пергу. |
| taːr assə tʼeːlɨmbɨs äːwɨt qwannɨ näːmdə pergu. |
| До рассвета мать ушла дочь искать. |
|
|
| телʼ′дʼелʼи ‵kwӓнбъ′ди wӓ′тто̄вын ′ӓ̄выт ′тша̄джикус ма′тʼтʼӧɣын. |
| telʼdʼelʼi qwänbədi wättoːwɨn äːwɨt čaːǯiqus matʼtʼöqɨn. |
| По вчерашнему следу мать шла по тайге. |
|
|
| ′kунны да ‵саппы′зиң ′kwӓ̄рɣъ. |
| qunnɨ da sappɨziŋ qwäːrɣə. |
| Откуда-то выскочил медведь. |
|
|
| о′ранныт па′jам, ′а̄мныт. |
| orannɨt pajam, aːmnɨt. |
| Схватил женщину и съел. |
|
|
| па′jан ′тӱ̄мбъди вӓ′ттовын ′kwӓрɣъ ′тша̄джыс па′jан ′ма̄ттъ. |
| pajan tüːmbədi wättowɨn qwärɣə čaːǯɨs pajan maːttə. |
| По следу пришедшей женщины медведь пришел к дому женщины. |
|
|
| ′ма̄тkын кутты′на тʼӓ′ңус. |
| maːtqɨn quttɨna tʼäŋus. |
| Дома никого не было. |
|
|
| ′ма̄ттам нʼӱит, ′се(ӓ)рнӓ ′ма̄ттъ. |
| maːttam nʼüit, sernä maːttə. |
| Дверь открыл, зашел в избу. |
|
|
| ма̄дъ сун′дʼеɣын ′палʼдʼулʼеwлʼе ′лʼевым и′ннӓ вӓ′тʼтʼит, па′нны потполджъ(а). |
| maːdə sundʼeqɨn palʼdʼulʼewlʼe lʼewɨm innä wätʼtʼit, pannɨ potpolǯə. |
| Внутри дома походив, доску вверх поднял, залез в подпол. |
|
|
| ′сы̄ри ′ма̄тkын ′ныңгызаттъ ′сыр ′тʼӧлазе. |
| sɨːri maːtqɨn nɨŋgɨzattə sɨr tʼölʼaze. |
| В коровнике стояли корова с теленком. |
|
|
| ‵тӓп′kим ′kwӓрɣъ ′ассъ лаkkърызыт. |
| täpqim qwärɣə assə laqqərɨzɨt. |
| Их медведь не трогал. |
|
|
| пот′полɣън ′kwӓрɣъ хо′зʼаин ′ӓ̄сан. |
| potpolqən qwärɣə hozʼain äːsan. |
| В подполе медведь хозяином был. |
|
|
| нӣн ӓ̄ссан ′са̄k, kwӓлын ӱ̄р, ′саɣътпъди ′вӓтʼтʼе, ′мʼӧдъ. |
| niːn äːssan saːq, qwälɨn üːr, saqətpədi wätʼtʼe, mʼödə. |
| Там были соль, рыбий жир, соленое мясо, мед. |
|
|
| ′са̄ɣым, ′саɣътпъди вӓ′дʼим тӓп kамджим′бат, kӓ̄лɣылбат. |
| saːqɨm, saqətpədi wädʼim täp qamǯimbat, qäːlqɨlbat. |
| Соль, соленое мясо он вывалил, раскидал. |
|
|
| а ′kwӓлын ′ӱ̄рым и ′мʼӧдъм kwӓрɣъ ӱт′пат (′а̄мбат). |
| a qwälɨn üːrɨm i mʼödəm qwärɣə ütpat (aːmbat). |
| А рыбий жир и мед медведь выпил. |
|
|
| ′сурулʼдʼи ′kула ′тӱ̄wаттъ. |
| surulʼdʼi qula tüːwattə. |
| Охотники пришли. |
|
|
| ′ма̄дым ′ассъ kо′солджиkwаттъ. |
| maːdɨm assə qosolǯiqwattə. |
| Дом не узнают. |
|
|
| kаиң′го дак′ка ‵лӓрумбы′сын ′ӓ̄аттъ. |
| qaiŋgodaqqa lärumbɨsɨn äːattə. |
| Почему-то опасались. |
|
|
| ′оккыр ′сурулʼдʼи kум ′ма̄ттъ ′сӓрна. |
| oqqɨr surulʼdʼi qum maːttə särna. |
| Один охотник вошел в дом. |
|
|
| ′ма̄дъ сӱн′дʼеɣын ′пӱруң палʼдʼӧ′лʼе̄ан kуй′ɣан, ′тӓ̄рбылʼе нын′ге̄ен. |
| maːdə sündʼeqɨn püruŋ palʼdʼölʼeːan qujqan, täːrbɨlʼe nɨngeːen. |
| Внутри дома кругом обошел, молча подумав, постоял. |
|
|
| ′kайдака пот ′полɣън ′рӱконʼнʼе. |
| qajdaqa potpolqən rüqonʼnʼe. |
| Кто-то рявкнул в подполе. |
|
|
| ′сурулʼдʼи kум ӱнды′зӓыт, kо̄′солджит: потполɣын еиң ′kwӓрɣа. |
| surulʼdʼi qum ündɨzäɨt, qoːsolǯit: potpolqɨn eiŋ qwärɣa. |
| Охотник услышал, понял: в подполе медведь. |
|
|
| ′понӓ тшан′джиң лʼӓ′ɣалыɣындъ тʼӓ′рын: ′потполɣын и′ппа ′kwӓрɣъ. |
| ponä tšanǯiŋ lʼäqalɨqɨndə tʼärɨn: potpolqɨn ippa qwärɣə. |
| На улицу вышел, товарищам сказал: в подполе лежит медведь. |
|
|
| ′kwӓрɣелʼди kула ′сернаттъ ′ма̄ттъ, ′kӓттаттъ ′потпылым. |
| qwärqelʼdi qula sernattə maːttə, qättattə potpɨlɨm. |
| Охотники вошли в дом, забили подпол. |
|
|
| (′понӓ тшан′джаттъ, ′ма̄тамдъ ′kӓттаттъ.) |
| (ponä tšanǯattə, maːtamdə qättattə.) |
| Они вышли и закрыли дверь. |
|
|
| оккы′ лʼевым ′kаɣыннаттъ, ′kwӓрɣым пот′полɣын kолʼдʼӓттъ. |
| oqqɨ lʼewɨm qaqɨnnattə, qwärqɨm potpolqɨn qolʼdʼättə. |
| Одну половицу выворотили, медведя в подполье увидели. |
|
|
| ′сурулʼдʼи kула ′ассъ ′на̄рың ′тӓттың ′тʼӓттшаттъ. |
| surulʼdʼi qula assə naːrɨŋ tättɨŋ tʼättšattə. |
| Охотники не три, четыре раза стреляли. |
|
|
| тӓп и ′kа̄рыссӓ. |
| täp i qaːrɨssä. |
| Он и ревел. |
|
|
| ′нӓннӓ ′сӯрум kуй′ɣалджиң. |
| nännä suːrum qujqalǯiŋ. |
| Потом медведь замолчал. |
|
|
| ′шыттъ ′лʼев(w)ым ′kаɣъннаттъ, манджим′батт, ′kwӓрɣъ(ӓ) ′kумба̄. |
| šɨttə lʼewɨm qaqənnattə, manǯimbatt, qwärɣə qumbaː. |
| Две половицы выворотили, глядят, медведь умер. |
|
|
| ′тӓбым и′ннӓ сабы′нʼӓттъ. |
| täbɨm innä sabɨnʼättə. |
| Его вверх вытащили. |
|
|
| ′kобымдъ кы′раттъ, ′вӓдʼимдъ то̄ тʼӓттшаттъ. |
| qobɨmdə qɨrattə, wädʼimdə toː tʼättšattə. |
| Шкуру ободрали, мясо прочь выбросили. |
|
|
| ′вӓдʼит ӓ̄сан ′сӓɣъ, ′ассъ ‵kаппърымбӓ′ди. |
| wädʼit äːsan säqə, assə qappərɨmbädi. |
| Мясо было черное, не жирное. |
|
|
| ′нӓннӓ kwӓ′лʼевлʼе ′сурулʼди ′kӯла ӓвым′дӓ kомбы′заттъ, нʼӓр′нӓн ′нӓмдъ, на ′kwӓтпыди ′kwӓрɣъ ам′бат, ′тʼе̄лын ′сӯрулʼ′дʼеɣын ′ӓ̄вымдъ ′нӓндызӓ. |
| nännä qwälewle surulʼdi quːla äwɨmdä qombɨzattə, nʼärnän nämdə, na qwätpɨdi qwärɣə ambat, tʼeːlɨn suːrulʼdʼeqɨn äːwɨmdə nändɨzä. |
| Потом, когда пошли охотники, мать нашли, подальше дочь, которую убитый медведь съел днем во время охоты на мать с дочерью. |
|
|
| ′ӣдъ иллык′кус ′пӣрʼӓɣън. |
| iːdə ilʼlʼɨqqus piːrʼäqən. |
| Сын жил в Пирино. |
|
|
| тӓп kwӓ′ссы ′kрандъ, kайɣын и′лыс ′ӓвыт, ′тӓбын ′обыт. |
| täp qwässɨ qrandə, qajqɨn ilɨs äwɨt, täbɨn obɨt. |
| Он пошел в деревню, где жили его мать и сестра. |
|
|
| тӓп нилʼ′дʼин тʼӓ′рыс: ман бъ ассъ kwӓтнӓw таw ′kwӓрɣым, а ′тʼӓдынӓw ӓ′wенны(ъ) ′ма̄дъм ‵оккымы′ɣын ′kwӓрɣъзӓ. |
| täp nilʼdʼin tʼärɨs: man bə assə qwätnäw taw qwärɣɨm, a tʼädɨnäw äwennɨ maːdəm oqqɨmɨqɨn qwärɣəzä. |
| Он так сказал: я бы не стал убивать этого медведя, а сжег бы материн дом вместе с медведем. |
|
|
| ман нʼӓр′нӓ ‵kwӓрɣы′лам kwӓт′kwе̄нджаw, тʼӓтджи′квенджаw. |
| man nʼärnä qwärɣɨlam qwätqweːnǯaw, tʼätǯiqwenǯaw. |
| Я в будущем медведей убивать буду, стрелять буду. |
|
|